PAN informacje

Zaproszenie na wystawę pt. "Nauka ponad granicami - z zagranicznych kontaktów uczonych polskich w XX wieku", której otwarcie nastąpi w piątek 17 czerwca 2016 r. w Archiwum Nauki PAN i PAU w Krakowie. 

Wystawa czynna będzie od poniedziałku do piątku w godz. 10.00-15.00 do 28 października 2016 r.

Nauka ponad granicami - z zagranicznych kontaktów uczonych polskich w XX wieku

        „Nauka wymaga kontaktów międzyludzkich. Uczeni potrzebują takich kontaktów dla wymiany myśli i idei, dla rozszerzenia swego warsztatu badawczego, dla konfrontacji własnych wyników z osiągnięciami innych uczonych, a także dla ich propagowania. Nie bez znaczenia jest, że kontakty takie prowadzą często do zadzierzgnięcia trwałych więzów przyjaźni między uczonymi. Dla młodych ludzi stanowią okazję do rozszerzenia swej wiedzy o świecie, nie tylko w ramach własnej naukowej specjalności. Dotyczy to każdej naukowej dyscypliny,  jakkolwiek w różnych naukach jest to w różnym stopniu ważne i zależnie od specyfiki warsztatu przyjmuje różne formy. Szczególnie ważne są takie kontakty w skali międzynarodowej. Połączone muszą być one z zagranicznymi podróżami i pobytami, co w naszym przypadku, zwłaszcza w pierwszych latach po II wojnie światowej, nie było łatwe przede wszystkim w wyniku istnienia żelaznej kurtyny. Po jej uchyleniu w roku 1958 uczeni polscy możliwie szeroko i dobrze wykorzystali pojawiające się możliwości. Rozpoczął się okres, niemal 50-letni, gdy nauka polska mogła naprawdę zaistnieć na arenie międzynarodowej”.

Słowa profesora Adama Strzałkowskiego ze wstępu do książki „Zagraniczne peregrynacje i przyjaźnie naukowe polskich uczonych”, wydanej przez Komisję Historii Nauki Polskiej Akademii Umiejętności posłużyły  jako motto ekspozycji, towarzyszącej  konferencji organizowanej przez Akademię zatytułowanej „Polacy w nauce światowej”. 

          Temat współpracy naukowej i kontaktów zagranicznych pojawiał się już niejednokrotnie na przypominających sylwetki uczonych wystawach, organizowanych od 1994 roku przez PAU i Archiwum w ramach  cyklu „W służbie nauki”. 

Obecna ekspozycja to jedynie próba pokazania, na wybranych przykładach, udziału polskich uczonych w różnych międzynarodowych organizacjach, zagranicznych kongresach, zjazdach, a także  zawiązywanych przyjaźniach naukowych. Do tej „próby” wybrano sylwetki pięciu uczonych, reprezentujących różne dyscypliny naukowe. Swoją działalność badawczą rozpoczęli oni jeszcze w okresie międzywojennym, starali się ją kontynuować i rozwijać pomimo różnych trudności natury politycznej w okresie powojennym. Należą do nich: historyk Henryk Batowski ( 1907-1999), filolog - romanista Zygmunt Czerny ( 1888-1975) , geolog i sozolog Walery Goetel ( 1889-1972), zoolog Zygmunt Grodziński (1896-1982) oraz fizyk Henryk Niewodniczański  (1900-1968).

          Ekspozycja składa się z dwóch części. W sali wystawowej zostały przedstawione wybrane materiały  archiwalne dokumentujące zagraniczne kontakty naukowe. Wśród nich znajdują się pamiątkowe fotografie z kongresów międzynarodowych, w których brali udział Polacy.

W holu, druga część wystawy poświęcona jest wybranym z różnych spuścizn przechowywanych w Archiwum Nauki „dowodom uznania” za osiągnięcia uczonych na polu nauki. Są to medale, dyplomy członkowskie stowarzyszeń i nagród, które otrzymywali polscy badacze za zasługi i osiągnięcia badawcze, od różnych zagranicznych organizacji naukowych, uczelni a także władz państwowych

„Nauka ponad granicami” to jedynie szkic obrazu szerokiej i niezwykle bogatej działalności polskich uczonych na arenie międzynarodowej.