Dieta żubrów z Puszczy Białowieskiej. Nowe ustalenia naukowców

Nadrzędna kategoria: Wiadomości Naukowe

Malina i grab to ulubione rośliny białowieskich żubrów. Co jeszcze znajduje się w menu tych zwierząt? Sprawdzili to – dzięki nowoczesnym badaniom DNA – naukowcy z Instytutu Biologii Ssaków PAN.

Żubr w lesie w porze letniej

Malina i grab, a poza tym kukliki, jaskry, wiązówka błotna, pokrzywa, tojeści i dąb. Właśnie tym żywią się najchętniej żubry z Puszczy Białowieskiej. Dietę tych zwierząt przebadali nasi eksperci we współpracy z kolegami z Francji i USA.

Jak przebiegały badania

Od wiosny do jesieni, czyli okresie niezakłóconym zimowym dokarmianiem, naukowcy zbierali próbki kału żubrów. Następnie wyizolowali z nich roślinne DNA, a dzięki metodzie tzw. metabarkodingu oznaczyli gatunki na podstawie krótkich sekwencji DNA (czyli tzw. barkodów). W ten sposób uzyskali ponad 3,6 mln fragmentów sekwencji DNA roślin, które poddali analizie bioinformatycznej.

Wyniki w liczbach

Okazuje się, że badane żubry zjadały rośliny reprezentujące aż 105 gatunków. Najczęściej były to liście drzew i krzewów (59 proc. analizowanych sekwencji DNA) oraz rośliny zielne (34 proc.). Trawy i turzyce pojawiały się rzadko.

Dwa najczęściej zjadane przez żubry gatunki roślin to malina i grab. Stanowiły one jedną trzecią sekwencji DNA roślin i występowały w ponad 80 proc. próbek kału. Innymi gatunkami częściej zjadanymi przez żubry były kukliki, jaskry, wiązówka błotna, pokrzywa, tojeści i dąb.

Zróżnicowane menu żubra

Różnorodność roślin zjadanych przez żubry wzrastała wraz ze wzrostem biomasy roślinności i była najwyższa w miesiącach letnich.

W okresach obfitości pokarmu żubry konsumowały miesięcznie nawet 40 różnych gatunków roślin. Skład diety zmieniał się w kolejnych miesiącach, odzwierciedlając sezonową zmienność składu i jakości roślinności.

Dieta żubrów, które oprócz lasu miały dostęp do łąk, zawierała więcej gatunków, niż u żubrów, które żerowały głównie w lesie lub miały dostęp do terenów rolniczych.

Dużym zaskoczeniem było to, że byki i krowy żubra odżywiały się bardzo podobnym zestawem roślin, choć różnią się rozmiarami ciała i przez znaczną część roku żyją osobno.

Wnioski z badań

Zdaniem naukowców żubry poradziły sobie w lasach właśnie dzięki elastycznej strategii żerowania. Przypomnijmy, że zwierzęta te zostały zmuszone do życia w lasach na skutek zmian środowiskowych i wzrastającej presji człowieka. Populacje tego gatunku były też odtwarzane w środowiskach leśnych po wyginięciu w stanie dzikim na początku XX w.

Jednak historia ewolucyjna i cechy morfologiczne, np. szeroki pysk i zęby o wysokich koronach, wskazują na przystosowanie żubra do środowisk bardziej otwartych oraz diety z dużym udziałem roślinności trawiastej.

Źródło informacji: Instytut Biologii Ssaków PAN w Białowieży

Zdjęcie: Mariusz Cieszewski / www.polska.pl (CC BY-NC 4.0). Źródło zdjęcia: Flickr MSZ