PAN informacje

2 czerwca 2014 roku w Instytucie Fizyki Jądrowej im. H. Niewodniczańskiego PAN odbyła się uroczystość otwarcia prototypu teleskopu SST-1M dla projektu Cherenkov Telescope Array (CTA). Cherenkov Telescope Array będzie największym na świecie naziemnym obserwatorium promieniowania gamma wysokich i najwyższych energii. Badania prowadzone w tej nowej dziedzinie są ważne zarówno dla astrofizyki i kosmologii, jak i dla fizyki fundamentalnej. Powstaną dwa obserwatoria CTA, jedno na półkuli południowej, drugie na północnej, dzięki czemu obserwacje obejmą całą powierzchnię nieba.

Będą one prowadzone przy wykorzystaniu w sumie ponad 100 teleskopów Czerenkowa. Aby pokryć szeroki zakres energii – od około 20 GeV do ponad 100 TeV – zostaną zbudowane 3 rodzaje teleskopów: małe (ang. small-size telescopes, SSTs), o średnicy zwierciadła 4 m; średnie (ang. mid-size telescopes, MSTs), o średnicy 12 m; duże (ang. large-size telescopes, LSTs), o średnicy 23 m.

Zespół polskich naukowców i inżynierów jest jednym z głównych partnerów w pracach międzynarodowego Konsorcjum Projektu CTA, w skład którego wchodzą grupy badawcze z 29 państw świata. Głównym zadaniem IFJ, realizowanym we współpracy z Szwajcarią, jest całościowe opracowanie projektu małego teleskopu SST-1M oraz wykonanie prototypu. W maju 2009 r. powstało Polskie Konsorcjum Projektu Cherenkov Telescope Array zrzeszające zaangażowane instytucje naukowe: Instytut Fizyki Jądrowej im. H. Niewodniczańskiego PAN, Centrum Badań Kosmicznych PAN, Centrum Astronomiczne im. M. Kopernika PAN, Uniwersytet Jagielloński (koordynator Konsorcjum), Uniwersytet Warszawski, Uniwersytet Łódzki, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Akademia Górniczo-Hutnicza oraz Akademickie Centrum Komputerowe CYFRONET AGH. Łącznie polski zespół CTA tworzy ponad 70 naukowców i inżynierów.