PAN informacje

Drugie konkursy w programach HOMING i POWROTY rozstrzygnęła Fundacja na rzecz Nauki Polskiej. Finansowanie w łącznej wysokości 7,6 mln zł otrzyma dziesięcioro młodych doktorów, którzy będą realizowali w Polsce innowacyjne projekty B+R.

Dwaj naukowcy – dr Tomasz Wróbel oraz dr Antoni Wojciech Ruciński – będą pracowali w Instytucie Fizyki Jądrowej im. Henryka Niewodniczańskiego Polskiej Akademii Nauk w Krakowie.

W ramach programu HOMING, skierowanego do osób z zagranicy, które chcą realizować w Polsce projekt badawczy, karierę w naszym kraju będzie rozwijało ośmioro młodych doktorów. Otrzymają oni łącznie 6,1 mln zł na realizację projektów o charakterze staży podoktorskich. Natomiast drugi konkurs w programie POWROTY umożliwi dwojgu badaczy powrót do pracy naukowej po przerwie związanej z rodzicielstwem lub pracą poza obszarem nauki. Na realizację swoich projektów laureaci programu otrzymają łącznie 1,5 mln zł.

Do drugiego konkursu w programie HOMING zgłoszono 36 projektów, natomiast do programu POWROTY – 11 projektów. Laureaci obu programów będą współpracować m.in. z 13 zagranicznymi partnerami naukowymi, 3 polskimi partnerami naukowymi oraz jednym partnerem gospodarczym z Polski. Środki pozyskane od FNP pozwolą na sfinansowanie co najmniej 12 miejsc pracy dla naukowców zatrudnionych w projektach oraz 16 stypendiów dla młodych naukowców (studentów i doktorantów) zaangażowanych w realizację prac badawczych.

Finansowanie projektów zostało przyznane na dwa lata. Laureaci zostali wyłonieni w toku trzyetapowej oceny merytorycznej dokonywanej przez recenzentów zagranicznych i ekspertów zasiadających w dwóch panelach: naukowo-gospodarczym oraz interdyscyplinarnym. Trzeci konkurs w obu programach rozpoczął się 16 stycznia br. – zbieranie wniosków zakończy się 15 marca br. Kolejne konkursy będą organizowane do końca 2019 r., średnio dwa razy w roku.

Jednym z laureatów programu HOMING został dr Tomasz Wróbel, który po powrocie do Polski z Uniwersytetu Illinois w Urbana-Champaign (USA), będzie prowadził badania w Instytucie Fizyki Jądrowej im. Henryka Niewodniczańskiego PAN w Krakowie. Celem projektu, dofinansowanego w wysokości blisko 800 tys. zł, będzie zastosowanie nowej metody obrazowania bazującej na kontraście chemicznym do badania i zrozumienia zmian nowotworowych w trzustce. Nowotwór trzustki jest jednym z typów raka o najwyższym procencie śmiertelności wśród pacjentów, co wynika w dużym stopniu z bardzo późnej wykrywalności, bezobjawowego wczesnego rozwoju oraz znacznej przerzutowości. Obecnie stosowane metody pozwalają na wykrycie nowotworów, które są już zaawansowane, a i tak niezbędne jest pobranie biopsji, aby potwierdzić ich obecność metodami histopatologicznymi – mówi dr Wróbel. Dlatego też niezbędne jest rozwinięcie nowych metod diagnostyki tego nowotworu, które umożliwią wczesne wykrywanie zmian patologicznych. Stosowana przeze mnie metoda bezpośrednio bada skład chemiczny tkanki, bez konieczności używania dodatkowych barwników, przez co badany jest niezmieniony skład organu. Znajomość tego składu pozwala na stworzenie modeli matematycznych rozpoznających zarówno zdrowe fragmenty tkanki, jak i komórki rakowe. Dzięki wysokiej czułości na małe zmiany chemiczne, metoda ta jest w stanie rozpoznawać wczesne etapy rozwoju, jak również przewidywać możliwość wystąpienia przerzutów czy nawrotów różnych typów raka – wyjaśnia laureat. W gronie laureatów drugiego konkursu w programie HOMING znaleźli się także: dr Tomasz Jaroń z Centrum Nowych Technologii Uniwersytetu Warszawskiego, dr Ting-Yu Lin z Małopolskiego Centrum Biotechnologii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, dr Anna Agnieszka Marusiak z Centrum Nowych Technologii Uniwersytetu Warszawskiego, dr Alexander Mikkelsen z Wydziału Fizyki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, dr Michał Oszmaniec z Wydziału Matematyki, Fizyki i Informatyki Uniwersytetu Gdańskiego, dr Jakub Radoszewski z Wydziału Matematyki, Informatyki i Mechaniki Uniwersytetu Warszawskiego oraz dr Michał Tomza z Centrum Nowych Technologii Uniwersytetu Warszawskiego.

Natomiast w programie POWROTY grant uzyskała dr n. med. Małgorzata Wachowska z I Wydziału Lekarskiego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Badaczka chce wyjaśnić rolę autofagii (a więc procesu polegającego na trawieniu przez komórkę jej własnych elementów w celu utrzymania równowagi), w tworzeniu zewnątrzkomórkowych sieci neutrofilowych, tzw. NETs (ang. neutrophil extracellular traps) oraz znaczenie autofagii związanej z NETs w procesie powstawania przerzutów nowotworowych. Na realizację projektu dr Wachowska otrzymała 800 tys. zł. NETs jest specyficznym rodzajem pułapki, o charakterystycznej strukturze pajęczej sieci, uwalnianym przez neutrofile, czyli komórki układu odpornościowego, które jako pierwsze docierają do miejsca infekcji i należą do pierwszej linii obrony naszego organizmu przed patogenami. Można powiedzieć, że neutrofil to „Spider-Man” układu odpornościowego, który w bezpośrednim sąsiedztwie nieprzyjaciela zarzuca na niego pajęczą sieć – mówi dr Wachowska. Uważa się, że tworzenie NETs może być zależne od kilku procesów zachodzących w komórce, m.in. od autofagii. NETs pełnią ogromnie ważną rolę w obronie naszego organizmu, ale mają też swoją ciemną stronę i przyczyniają się do rozwoju różnych procesów chorobowych, m.in. do powstawania przerzutów nowotworowych. Wyjaśnienie roli procesu autofagii w powstawaniu NETs pogłębi naszą dotychczasową wiedzę, co może w przyszłości wskazać nowe schematy leczenia w wielu schorzeniach związanych z nadmiernym uwalnianiem NETs - wyjaśnia badaczka.

Finansowanie w drugim konkursie w programie POWROTY otrzymał także dr Antoni Wojciech Ruciński z Instytutu Fizyki Jądrowej im. Henryka Niewodniczańskiego PAN w Krakowie. Na realizację badań, których celem będzie poprawa skuteczności radioterapii protonowej („Ocena niepewności zasięgu efektu biologicznego w celu poprawy skuteczności radioterapii protonowej w Centrum Cyklotronowym Bronowice”), otrzymał ponad 730 tys. zł.

Środki na programy HOMING i POWROTY pochodzą z Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój.

Źródło: Fundacja na rzecz Nauki Polskiej