PAN informacje

Informacja prasowa 14.09.2015

Prezentujemy list naukowców wystosowany do Ewy Kopacz, Prezesa Rady Ministrów, w którym szefowie najważniejszych organizacji naukowych piszą m.in. "uważamy, że naszym akademickim, i obywatelskim, obowiązkiem, jest zwrócenie uwagi na fakt, iż uzyskane informacje o planowanym globalnym zwiększeniu w 2016 r. tylko o 4% budżetu badań naukowych ze środków krajowych w stosunku do roku bieżącego wyklucza spełnienie obietnicy z exposé i nie jest wystarczającym wsparciem dla realizacji ambitnego i bardzo potrzebnego Programu >Polska przyszłości<".

Warszawa, 14 września 2015 r.

Szanowna Pani Ewa Kopacz
Prezes Rady Ministrów RP

Szanowna Pani Premier,
w nawiązaniu do naszego pisma z 7 maja 2015 r. i rozmowy z Panią Premier 25 sierpnia br., pragniemy ponownie wyrazić nasze przekonanie, że świadectwem polityki wspierającej proces modernizacji Polski, a także ważnym sygnałem przekazanym społeczeństwu oraz środowiskom naukowym i akademickim, będzie zdecydowany wzrost finansowania sektora wiedzy.

Przyjęliśmy z wielką radością i ufnością potwierdzenie planów zwiększenia finansowania nauki zawarte tak w exposé Pani Premier (osiągniecie 2% PKB na naukę w 2020 r.), jak i w przedstawionym 12 września br. programie „Polska przyszłości". Rozwijające się dynamicznie uczelnie i instytuty PAN oraz rosnący poziom badań naukowych tworzą najlepsze warunki dla budowy dobrej przyszłości naszego kraju.

Mimo bardzo niskiego udziału finansowania nauki w PKB (w 2015 planowane wszystkie nakłady na badania wynosiły 0,42% PKB, z czego krajowe 0,31%) i szkolnictwo wyższe (wszystkie nakłady 0,74% PKB, z czego krajowe 0,71%), polskie uczelnie, instytuty PAN i jednostki naukowo-badawcze nieustannie się reformują i zdecydowanie zmieniają swoje oblicze. Inwestując w swój rozwój przy wsparciu Rządu stają się coraz bardziej nowoczesnymi i konkurencyjnymi ośrodkami naukowymi. I to one właśnie są głównym motorem napędowym jeszcze szybszej modernizacji naszego kraju, jeszcze szybszego jego rozwoju, budowy jego lepszej przyszłości.

Środowisko akademickie jest z natury rzeczy gotowe do podejmowania największych wyzwań i mówienia prawdy, niezależnie od złożoności problemów i ewentualnej politycznej niewygodności naszych wypowiedzi czy stanowisk. Stąd uważamy, że naszym akademickim, i obywatelskim, obowiązkiem, jest zwrócenie uwagi na fakt, iż uzyskane informacje o planowanym globalnym zwiększeniu w 2016 r. tylko o 4% budżetu badań naukowych ze środków krajowych w stosunku do roku bieżącego wyklucza spełnienie obietnicy z exposé i nie jest wystarczającym wsparciem dla realizacji ambitnego i bardzo potrzebnego Programu „Polska przyszłości". W najlepszym bowiem razie planowane ww. zwiększenie budżetu nauki być może prowadzi do utrzymania 0,42 % PKB (w związku z zakładanym jego wzrostem) przeznaczanego na badania naukowe, a jednocześnie planowane jest realne zmniejszenie, do poziomu 0,68 % PKB z 0,74 % PKB w 2015 r., finansowania budżetowego szkolnictwa wyższego. Przy takich założeniach budżetowych nie będziemy w stanie zrealizować programu „Polska przyszłości". Bylibyśmy wdzięczni Pani Premier za precyzyjną informację o planowanym budżecie nauki i szkolnictwa wyższego.

Chcielibyśmy także zauważyć, iż, niezależnie od wszystkiego, analizy firm audytorskich oceniających generalny zysk, w postaci Gross Value Added (GVA), np. 21 uniwersytetów badawczych Europy zrzeszonych w League of European Research Universities (LERU), wskazuje, iż uczelnie LERU wygenerowały w roku 2014 całkowitą wartość ekonomiczną rzędu 71,2 mld euro (ok. 300 mld zl) i, pośrednio lub bezpośrednio, ponad 900 tys. miejsc pracy w całej Europie, dając 6 euro zysku z każdego zainwestowanego 1 euro. Tego typu analizę przygotowujemy także dla uczelni polskich. Jednak zakładając nawet, iż wszystkie nasze uczelnie publiczne mają wagę 1/3 wobec 21 uczelni LERU, to i tak tworzona GVA to ok. 100 mld zł, czyli z każdej zainwestowanej przez budżet złotówki w014 r. zysk wynosiłby 5 złotych! Bo też i nie ma lepszej inwestycji - wydatki na nie nie mogą być traktowane w skrajnym uproszczeniu jako koszt! - w Polskę przyszłości, jak inwestycja w edukację i badania naukowe.

Ufamy, iż Pani Premier znajdzie możliwości zwiększonego finansowania badań naukowych, odpowiedniego, i zapowiadanego, do stawianych niezwykle ważnych celów w exposé i programie „Polska przyszłości" i zechce także przedstawić mapę drogową dochodzenia do zapowiedzianych przez Rząd RP poziomów ich finansowania do 2020 r. Informacje te chcielibyśmy przedstawić w trakcie zbliżających się inauguracji roku akademickiego studentom i pracownikom naukowym, i móc potwierdzić, iż przyznane przez Rząd środki finansowe na rok 2016, tak na badania naukowe, jak i na szkolnictwo wyższe, pozwalają nam na budowę Polski przyszłości opartej na młodych, dobrze wykształconych ludziach, na nauce i innowacji.

Z wyrazami szacunku

Prof. Mesław Banyś Przewodniczący KRASP
Prof. Jerzy Duszyński Prezes PAN
Prof. Michał Karoński Przewodniczący Rady NCN
Prof. Jerzy Woinicki Przewodniczący RGNiSW
Prof. Maciej Żylicz Prezes Zarządu Fundacji na rzecz Nauki Polskiej