PAN informacje

Spektakularny sukces polskich naukowców! Aż cztery granty Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych zostały właśnie przyznane Polakom, a na ich badania do naszego kraju trafi blisko 6 mln euro. To rekordowy rok pod względem liczby grantów dla polskich instytucji naukowych od początku istnienia Rady. Szacuje się, że jedna piąta dofinansowanych przez nią badaczy, doprowadza do znaczących przełomów naukowych w swoich dziedzinach.

Europejska Rada ds. Badań Naukowych (ang. European Research Council, ERC) prowadzi najbardziej prestiżowy system grantowy w Europie. To instytucja tworzona przez najwybitniejszych naukowców z różnych dziedzin, w tym laureatów nagrody Nobla. ERC przyznaje trzy główne typy grantów indywidualnych dopasowane do różnego etapu rozwoju kariery naukowej. ERC Starting Grants przeznaczone są dla najmłodszych badaczy, będących od 2 do 7 lat po obronie doktoratu. ERC Consolidator Grant jest skierowany dla badaczy będących od 7 do 12 lat po doktoracie, a ERC Advanced Grant zapewnia finansowanie dla projektów badawczych naukowców najbardziej doświadczonych. Najbardziej doceniane są szczególnie pomysły o wysokim stopniu ryzyka naukowego, ale mogące doprowadzić do przełomowych odkryć przekraczających dotychczasowe granice wiedzy.

Polacy zostali wyróżnieni w ramach programu Starting Grants dla naukowców na początku kariery. Pierwszy z nich, dr Piotr Achinger z Instytutu Matematyczny Polskiej Akademii Nauk, dzięki pozyskanym funduszom rozwinie projekt dotyczący topologii rozmaitości algebraicznych i ich zastosowania w arytmetyce, fizyce matematycznej i równaniach różniczkowych. Jest to w dużym stopniu kontynuacja niedawnego wyniku dr. Achingera mówiącego, że każda rozmaitość afiniczna (zbiór rozwiązań układu równań wielomianowych) nad ciałem charakterystyki dodatniej ma zerowe wyższe grupy homotopii.

Drugi z nagrodzonych badaczy to Michał Németh z Uniwersytetu Jagiellońskiego, który zajmie się analizą zachowanych tekstów biblijnych do badań nad językiem karaimskim i jego dialektami. Karaimi to grupa etniczna i religijna, mieszkająca w krajach europejskich (w tym w Polsce), a także w Turcji, Izraelu, Egipcie i Stanach Zjednoczonych. Ze względu na rozproszenie i stosunkowo niewielką liczebność, język karaimski stopniowo wymiera. Dzięki projektowi dr. Németha, wszystkie zachowane karaimskie teksty biblijne zostaną usystematyzowane i opatrzone słownikiem, umożliwiającym dalsze badania językoznawcze, kulturoznawcze i religioznawcze. Poza tym dostarczy on współczesnym Karaimom pierwszego kompletnego tłumaczenia tekstów biblijnych. 

Ogromne nadzieje wiązane są z trzecim nagrodzonym projektem, który dzięki grantowi zostanie poprowadzony przez dr Magdalenę Winiarską z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Jego celem jest poszukiwanie nowych sposobów regulacji reakcji układu odpornościowego na pojawienie się nowotworów. Zespół kierowany przez dr Winiarską będzie badał zmiany metaboliczne w mikrośrodowisku guza nowotworowego, które umożliwiają jego komórkom ucieczkę spod nadzoru immunologicznego.

Grant otrzymał także dr Tomasz Żuradzki, również z Uniwersytetu Jagiellońskiego. Celem jego projektu jest reinterpretacja osądów etycznych na temat najnowszych postępów w biomedycynie. Zamiast rozumieć te osądy jako przedłużenie tradycyjnych stanowisk normatywnych w etyce, projekt proponuje bardziej adekwatną interpretację, uwzględniającą wykorzystanie rozmaitych podejść normatywnych do podejmowania decyzji w warunkach „głębokiej” niepewności, czyli np. w sytuacjach niepewności normatywnej, niezdeterminowania rezultatów określonych działań czy wartościowania samego istnienia. Wyniki projektu mogą mieć praktyczne zastosowania np. w przypadku regulacji badań naukowych dotyczących inżynierii genetycznej.

Niezwykle ważnym elementem dochodzenia do sukcesu przez młodych naukowców jest ich systemowe wsparcie w zakresie przygotowań do sprawnego poruszania się po procesach rekrutacyjnych i konkursach. W Polsce pomoc młodym badaczom zapewnia m.in. Biuro ds. Doskonałości PAN, którego jedną ze ścieżek działalności jest praca z kandydatami do Starting grants, od etapu składania wniosków, po symulacje rozmów kwalifikacyjnych, które czekają ich w Brukseli. Biuro wspierają najlepsi polscy naukowcy - laureaci i ewaluatorzy grantów ERC z wielu ośrodków naukowych m.in. UW, UJ, MIBMiK i instytutów PAN. Dzisiejszy triumf jest dowodem na to, że inwestowanie w młodych, zdolnych badaczy, zwraca się z nawiązką.

 

Piotr Achinger

Dr Piotr Achinger (rocznik 1986) jest jednym z najwybitniejszych młodych, polskich matematyków. Ukończył studia jednoczesne studia matematyczno-informatyczne na wydziale Matematyki, Informatyki i Mechaniki Uniwersytetu Warszawskiego w 2011 r. Następnie jako stypendysta Fulbrighta prowadził badania na University of California w Berkeley, gdzie w 2015 r. uzyskał stopień doktora. Dwuletni, prestiżowy staż podoktorski European Post-Doctoral Institute, spędził w Centrum Banach w Warszawie oraz w Institute des Hautes Etudes Scientifiquees (IHES). W 2016 objął stanowisko adiunkta w Instytucie Matematycznym PAN. Docenienie jego dysertacji, poświęconej przestrzeniom K(p;1) w geometrii algebraicznej, a także całości jego dokonań, znalazło wyraz w szeregu nagród, zarówno polskich, jak i zagranicznych. Dr Achinger zajmuje się topologią rozmaitości algebraicznych oraz geometrią algebraiczną w dodatniej charakterystyce

Opis projektu

Tytuł: Homotopy Theory of Algebraic Varieties and Wild Ramification

Akronim: KAPIBARA

Wysokość grantu: 1 007 500 EUR

Grant pozwoli na zatrudnienie czterech postdoków i dwu doktorantów.
Projekt dotyczy szeroko rozumianej topologii rozmaitości algebraicznych, z widokiem na zastosowania do arytmetyki, fizyki matematycznej i równań różniczkowych. Istotna część planowanych badań jest oparta na niedawnym wyniku p. Achingera, mówiącym że każda rozmaitość afiniczna (zbiór rozwiązań układu równań wielomianowych) nad ciałem charakterystyki dodatniej ma zerowe wyższe grupy homotopii (obrazowo, jej typ homotopii jest wyznaczony przez grupę pętli, tzw. grupę podstawową). Szczegółowe cele projektu dotyczą typów homotopii rozmaitości algebraicznych w dodatniej charakterystyce, przestrzeni perfektoidalnych, analogii pomiędzy teorią ramifikacji a osobliwościami.

 

Michał Németh

Dr Michał Németh (rocznik 1980) ukończył równolegle filologie węgierską i turecką na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie w r. 2006. Zaraz po ukończeniu studiów rozpoczął pracę na uczelni. W 2011 r. obronił doktorat w zakresie Turkologii. W latach 2015-2018 jako stypendysta Fundacji Alexandra von Humboldta prowadził badania na Uniwersytecie Jana Gutenberga w Moguncji. Kierownik dwóch dużych projektów badawczych finansowanych przez Narodowe Centrum Nauki. Autor kilkudziesięciu artykułów naukowych w kilku językach. W swoich badaniach koncentruje się na języku wyznających judaizm Karaimów.

Opis projektu

Tytuł: (Re)constructing a Bible. A new approach to unedited Biblical manuscripts as sources for the early history of the Karaim language

Akronim: KaraimBible

Wysokość grantu: 1 484 075 EUR

Projekt dotyczy wykorzystania zachowanych tekstów biblijnych (Tanach) do badań nad językiem karaimskim oraz jego – niejednokrotnie już wymarłymi – dialektami. Przedmiotem zainteresowania będzie nie tylko rozwój tego języka, ale również proces tworzenia tych tekstów. Badania te pozwolą nie tylko opisać i zrozumieć te procesy, ale również dostarczą narzędzi do dalszych studiów, jak także do podtrzymania i wzmocnienia zanikającego języka. Stworzona w projekcie baza danych, zawierająca po raz pierwszy wszystkie zachowane karaimskie teksty biblijne w krytycznym wydaniu, połączone ze słownikiem, będzie potężnym wsparciem w badaniach językoznawczych, kulturoznawczych i religioznawczych, a także zapewni współczesnym Karaimom pierwsze kompletne tłumaczenie Tanach na ich język.

 

Magdalena Winiarska

Dr hab. Magdalena Winiarska (rocznik 1978) ukończyła studia na kierunku farmacja na Warszawskim Uniwersytecie Medycznym w 2002 r. W 2008 r. na tej samej uczelni obroniła z wyróżnieniem pracę doktorską. Od 2009 r. pracuje na WUM, odbyła również szereg staży zagranicznych we Francji, Włoszech i USA. W swojej karierze kierowała lub kieruje sześcioma projektami badawczymi, za swoje osiągnięcia była też wielokrotnie nagradzana przez różne organizacje.

Opis projektu

Tytuł: Searching for novel strategies improving cancer immunotherapy

Akronim: STIMUNO

Wysokość grantu: 1 498 750 EUR

Celem projektu jest zbadanie nowych, podstawowych ścieżek uczestniczących w regulowaniu reakcji immunologicznej przeciw guzom nowotworowym. Odkryty niedawno w mikrośrodowisku guzów nowy produkt metabolizmu, który ma zdolność powstrzymywania działania układu odpornościowego, uniemożliwiając mu likwidację komórek nowotworowych. Zbadanie roli tego czynnika, a także procesu jego powstawania w komórkach nowotworowych, jest celem podstawowym, jednak w dalszej perspektywie projekt zakłada zbadanie możliwości przełożenia tych ustaleń na konkretne, nowatorskie rozwiązania terapeutyczne, a zwłaszcza ustalenie na ile zablokowanie wybranych enzymów może wpłynąć na skuteczność czynników odpornościowych organizmu.

Tomasz Żuradzki

Dr Tomasz Żuradzki (rocznik 1977) ukończył studia w zakresie politologii i filozofii na Uniwersytecie Jagiellońskim w 2002 r., a następnie w 2006 r. również w zakresie teorii politycznej na London School of Economics w Londynie. W 2011 r. uzyskał stopień doktora filozofii na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. W latach 2002-2009 pracował w sektorze prywatnym, od 2011 r. wykłada na swojej macierzystej uczelni, a od 2016 r. pełni funkcję kierownika Interdyscyplinarnego Centrum Etyki UJ. Członek redakcji czasopisma naukowego "Diametros", redaktor naczelny czasopisma popularnonaukowego "Filozofia w Praktyce". Kierownik i uczestnik licznych projektów badawczych i edukacyjnych, finansowanych z różnych źródeł krajowych i zagranicznych.

Opis projektu

Tytuł: Deep uncertainties in bioethics: genetic research, preventive medicine, reproductive decisions

Akronim: BIOUNCERTAINTY

Wysokość grantu: 1 499 625 EUR

Celem projektu jest reinterpretacja osądów etycznych na temat najnowszych postępów w biomedycynie – zamiast rozumieć te osądy jako przedłużenie tradycyjnych stanowisk normatywnych w etyce, projekt proponuje bardziej adekwatną interpretację, uwzględniającą wykorzystanie rozmaitych podejść normatywnych do podejmowania decyzji w warunkach „głębokiej” niepewności, czyli np. w sytuacjach niepewności normatywnej, niezdeterminowania rezultatów określonych działań czy wartościowania samego istnienia. Wyniki projektu mogą mieć praktyczne zastosowania np. w przypadku regulacji badań naukowych dotyczących inżynierii genetycznej.