PAN informacje

Dr hab. Tomasz Sulej z Instytutu Paleobiologii PAN zajął 1. miejsce w konkursie FameLab Poland 2017. Otrzymał także nagrodę Stowarzyszenia Rzecznicy Nauki. Na kolejnych miejscach podium znaleźli się Maciej Jędrzejczak z Wydziału Biologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz dr Michał Podgórski z Uniwersytetu Medycznego oraz Instytutu Centrum Zdrowia Matki Polski w Łodzi

„Skamieniałe odchody – skarbiec paleontologa” – to tytuł prezentacji, którą dr hab. Tomasz Sulej zasłużył sobie na uznanie jury. – Większość informacji dotyczących skamieniałych kopalnych gadów czerpiemy z badania ich skamieniałych kości – mówił. – Od kilku dziesięcioleci paleontolodzy przyglądają się także tropom pozostawionym przez te zwierzęta żyjące miliony lat temu. Tropom, którym udało się przetrwać do naszych czasów. Natomiast dosłownie od kilku lat badamy skamieniałe odchody, czyli koprolity.

Nie był gołosłowny – zaprezentował publiczności jedno z tych znalezisk. – Wygląda jak zwyczajny kamień. Stracił już na szczęście zapach przez te miliony lat – zapewnił i wyjaśnił, że ten  znaleziony na Śląsku koprolit ma 205 mln lat pochodzi od ssakokształtnego roślinożernego gada dicynodonta. Znajdują się w nim bardzo drobno poszatkowane części roślin, co dowodzi, że te zwierzęta odżywiały się one podobnie jak dzisiejsze hipopotamy.

Ale to nie wszystko, czego można się dowiedzieć z odchodów. To bowiem niezwykłe środowisko. Jest w nim mnóstwo bakterii i substancji organicznych, w których mogą przechować się szczątki normalnie nie mające szans na zachowanie się w zapisie kopalnym.

– W koprolitach sprzed 260 mln lat, które przywieźliśmy z Rosji, znaleźliśmy najstarsze na świecie włosy – zdradził. – To oznacza, że już wtedy były zwierzęta pokryte futrem. Ono służyło im do ochrony przez utratą ciepła. Czyli były już częściowo stałocieplne. A do tej pory myśleliśmy, że stałocieplność powstała dopiero u ssaków.

Koprolity to także szansa na zupełnie nowe informacje. Coraz bardziej rozwijają się techniki prześwietlania skał i kamieni, a zatem także koprolitów. – W przyszłości będziemy mogli z dużą rozdzielczością je skanować i otrzymywać trójwymiarowe obrazy części, o których do tej pory nie mieliśmy szansy wiedzieć. A to prawdopodobnie rozwiąże wiele zagadek paleontologicznych, pozwoli nam lepiej rozumieć historię przyrody, która nas otacza i znacznie lepiej ją chronić – zakończył swoje wystąpienie.

– Tomasz Sulej wykazał dużą naturalność i swobodę – uzasadniała decyzję jury prof. Magdalena Fikus. – Ma szeroką wiedzę naukową oraz umiejętność odpowiedniego akcentowania prezentowanych różnorodnych problemów. Doceniliśmy także dobre i trafne odniesienie do potocznej wiedzy w celu zobrazowania omawianych zjawisk oraz do współczesnych badań, także własnych, a także zaprezentowanie na czym polega metoda naukowej dedukcji.

Zwycięstwo w FameLab Poland oznacza 20 tys. zł na badania oraz 5 tys. zł na dowolne wydatki, a także udział w międzynarodowym finale konkursu, który odbędzie się 6 – 11 czerwca w Cheltenham w Wielkiej Brytanii.

Miejsce drugie
Maciej Jędrzejczak
Wydział Biologii Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu
„Jego wystąpienie cechowała pasja i silna identyfikacja z tematem, dobre i ciekawe usystematyzowanie wiedzy, żywy i zaangażowany sposób przekazu i umiejętne wchodzenie w dialog z publicznością przy czym za publiczność uznaliśmy jury”.

Miejsce trzecie, Wyróżnienie Specjalne Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Nagroda Publiczności
Dr Michał Podgórski
Uniwersytet Medyczny oraz Instytut Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi
„Za to, że mówił o podstawowej i ważnej dla każdego wiedzy w bardzo ciekawy sposób, za sugestywność, która przejawia się w mowie ciała i wykorzystanie części ze swoich trzech minut na wprowadzenie interakcji z publicznością, na co mało kto się decyduje”.

Podczas finału zorganizowana została Kawiarnia Naukowa, w której publiczność mogła porozmawiać z uczestnikami konkursu.

Pozostali finaliści FameLab Poland 2017

Anna Mleczko
Instytut Chemii Bioorganicznej PAN

dr inż. Bartosz Walter
Politechnika Poznańska

dr Adam Zadrożny
Narodowe Centrum Badań Jądrowych

Paweł Matryba
Instytut Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego PAN 

Kamila Łyczek
Wydział Matematyki, Informatyki i Mechaniki Uniwersytetu Warszawskiego

Tomasz Łuczyński
Jacobs University Bremen

dr inż. Urszula Zajączkowska
Samodzielny Zakład Botaniki Leśnej, Wydział Leśny, SGGW w Warszawie oraz Politechnika Śląska i Instytut Podstawowych Problemów Techniki PAN

Wieczór uświetnił koncert w wykonaniu wiolonczelistki Agaty Kurzyk, która swoją grą udowadnia, że można połączyć klasyczne piękno wiolonczeli z elektroniką. Jest także jest także naukowczynią – na co dzień pracuje w Centrum Onkologii.

Nagrody Laureatom wręczali: Simon Gammell, dyrektor British Council, prof. Magdalena Fikus oraz Robert Firmhofer, dyrektor Centrum Nauki Kopernik

zdjęcia: Jakub Ostałowski