PAN informacje

Naukowcy z Instytutu Biologii Ssaków PAN, Instytutu Biochemii i Biofizyki PAN oraz z Wydziału Biologii Uniwersytetu Warszawskiego przyjrzeli się bliżej zwyczajom rozrodczym nocków wąsatków, jednemu z najbardziej pospolitych gatunków nietoperzy. W tym celu śledzili zwierzęta za pomocą telemetrycznych mikronadajników. Swoje wyniki opublikowali w prestiżowym czasopiśmie naukowym z wolnym dostępem „PLoS ONE”. 

Zdjęcie: dr Korneliusz Kurek

Wielkimi krokami zbliża się zima. Wiele gatunków zwierząt w tym czasie przechodzi w fizjologiczny stan hibernacji, który polega na znacznym spowolnieniu procesów życiowych i obniżeniu temperatury ciała. Dzięki hibernacji zwierzęta te mogą przystosować się do niesprzyjających warunków środowiskowych i je „przeczekać”. Wśród zwierząt hibernujących są również niewielkie i niegroźne dla ludzi nocki wąsatki (łac. Myotis mystacinus) - nietoperze występujące najliczniej w południowej Polsce w Karpatach. Sen zimowy spędzają one w osłoniętych i trudno dostępnych miejscach takich jak jaskinie, w sąsiedztwie których późnym latem i jesienią odbywają się także gody. Jednak, mimo że nocki wąsatki są gatunkiem pospolitym, niewiele było wiadomo do tej pory o tym, gdzie wychowują swoje potomstwo i w jakich miejscach najczęściej zdobywają pokarm. 

Nocki wąsatki pod lupą naukowców

Naukowcy z Instytutu Biologii Ssaków Polskiej Akademii Nauk, Instytutu Biochemii i Biofizyki PAN oraz z Wydziału Biologii Uniwersytetu Warszawskiego przyjrzeli się bliżej zwyczajom rozrodczym nocków wąsatków. W tym celu  badacze wykorzystali radiotelemetrię. W Beskidzie Śląskim i Kotlinie Żywieckiej odłowili 21 osobników i wyposażyli złapane nietoperze w specjalne telemetryczne mikronadajniki, których masa nie przekraczała 0,4 grama. Dzięki sygnałom radiowym wysyłanym przez nadajniki naukowcy mogli zidentyfikować miejsca, w których zwierzęta te przebywały najczęściej, czyli poznać ich kryjówki i ulubione żerowiska.

Zwyczaje nocków wąsatków odkryte

Badania wykazały, że średnia powierzchnia wykorzystywana przez te ssaki do żerowania to około 26 ha. Pożywienie w postaci owadów znajdowały najczęściej wśród śródpolnych zadrzewień położonych w piętrze pogórza, poniżej 600 m n.p.m. Omijały one duże skupiska leśne i tereny otwarte. Od wiosny do jesieni zamieszkiwały w sąsiedztwie ludzi, w niewielkich szczelinach np. za odstającymi deskami, a na miejsce żerowania przemieszczały się najczęściej wzdłuż pasów drzew i krzewów.  

Prof. Bogumiła Jędrzejewska z Instytutu Biologii Ssaków Polskiej Akademii Nauk zauważa, że nietoperze nocki wąsatki dobrze przystosowały się do mozaiki siedlisk półnaturalnych. Podkreśla też znaczenie budynków służących jako kryjówki i niewielkich śródpolnych zadrzewień dla ekologii tych ssaków w zdominowanych przez człowieka górskich krajobrazach. 

Cały artykuł dotyczący ekologii nocków wąsatków pt. „Home range size, habitat selection and roost use by the whiskered bat (Myotis mystacinus) in human-dominated montane landscapes.” ukazał się w czasopiśmie naukowym „PLoS ONE”.