PAN informacje

Czy gniazda są domem tylko dla ptaków? Jakim innym stworzeniom służą za schronienie? Badacze z Muzeum i Instytutu Zoologii PAN na łamach Scientific Reports, jednego z czasopism wydawanych przez Nature, publikują ciekawe wyniki przeprowadzonych w Puszczy Białowieskiej obserwacji.

Pisklęta świstunki leśnej (fot. Marta Maziarz)

Wiele gatunków ptaków buduje gniazda, aby zapewnić swojemu potomstwu ochronę przed drapieżnikami i niekorzystnymi warunkami pogodowymi. Jednak ptaki nie są jedynymi użytkownikami swoich gniazd. Ptasie gniazda zamieszkiwane są również przez mniejsze zwierzęta, m.in. przez mrówki i inne bezkręgowce. Chociaż bliskie sąsiedztwo ptaków i bezkręgowców sprzyja interakcjom między nimi, nadal niewiele wiadomo o relacjach między tymi współlokatorami.

Gniazdo świstunki leśnej, zdjęcie wykonane kamerą termowizyjną (fot. Marta Maziarz)

Najnowsze badania z Puszczy Białowieskiej prowadzone przez międzynarodowy zespół naukowców z brytyjskiego Centrum Ekologii i Hydrologii (UKCEH), Uniwersytetu Turyńskiego oraz Uniwersytetu Segedyńskiego, pod kierunkiem dr Marty Maziarz z Muzeum i Instytutu Zoologii PAN pokazują, że gniazda świstunek leśnych (Phylloscopus sibilatrix), stale ogrzewane przez właścicieli podczas wysiadywania jaj lub opieki nad pisklętami, stają się wyspami ciepła w chłodnym otoczeniu. Z kolei, te cieplejsze miejsca przywabiają mrówki z rodzaju Myrmica, które chętnie przenoszą swoje larwy i poczwarki do gniazd świstunek leśnych. Dzięki temu, że ptaki ogrzewają swoje gniazda, mrówki mogą wychowywać potomstwo w miejscach, gdzie panują temperatury sprzyjające szybkiemu rozwojowi larw i poczwarek.

Wyniki badań sugerują, że mrówki z rodzaju Myrmica mogą odnosić korzyści z kolonizacji ciepłych gniazd świstunek leśnych, a więc relacja między tymi dwoma grupami zwierząt może być nowym przykładem symbiozy. Badacze przypuszczają, że podobne relacje mogą zachodzić także między innymi zwierzętami stałocieplnymi, które budują gniazda i ogrzewają je swoim ciałem, oraz rzeszą różnorodnych grup bezkręgowców zasiedlających takie miejsca.

Autorzy badań mają nadzieję, że poczynione przez nich obserwacje zainspirują innych badaczy i przyczynią się do lepszego poznania relacji między właścicielami gniazd (ptakami, ssakami) i małymi współlokatorami (bezkręgowcami).

Puszcza Białowieska (fot. Marta Maziarz)

Pełna treść artykułu „Thermal ecosystem engineering by songbirds promotes a symbiotic relationship with ants” ukazała się w czasopiśmie Scientific Reports.

Badania finansowane są przez Narodowe Centrum Nauki.

Źródło informacji i ilustracji: Muzeum i Instytut Zoologii PAN