PAN informacje

Jak podróże studentów w renesansowej Europie wpłynęły na rozwój wiedzy i kultury? Tym tematem zajmuje się prof. Valentina Lepri z Instytutu Filozofii i Socjologii PAN. Europejska Rada ds. Badań Naukowych (ERC) przyznała jej właśnie Consolidator Grant w wysokości ponad 1,7 mln euro. Polska Akademia Nauk (PAN) aktywnie wspierała uczoną w staraniach o finansowanie.

„Bycie naukowcem to najlepszy zawód na świecie. Czuję ogromną wdzięczność dla Polski, bo tutaj dostałam szansę realizowania się jako badaczka” – mówi prof. Valentina Lepri i dodaje: „Dziękuję wszystkim osobom, które mi zaufały. Jestem przekonana, że współpraca w ramach nagrodzonego projektu otworzy nowy, inspirujący rozdział w badaniach renesansu”.

Uczona została doceniona za projekt „From East to West, and Back Again: Student Travel and Transcultural Knowledge Production in Renaissance Europe (c. 1470 - c. 1620)”.

Wsparcie od PAN

W staraniach o prestiżowy grant ERC badaczkę wspierała od początku Polska Akademia Nauk: od dopracowania wniosku, po zorganizowanie próbnego panelu oceniającego. „Sukces prof. Valentiny Lepri pokazuje, jak ważne jest wczesne rozpoczęcie przygotowań i korzystanie z szerokiej pomocy” – ocenia Ewa Kuśmierczyk, dyrektor Biura ds. Doskonałości Naukowej PAN.

Valentina Lepri

Prof. Valentina Lepri pochodzi z Włoch. Jest intelektualistką i historykiem idei, a jej badania dotyczą renesansu. Pracuje w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN. Była stypendystką m.in. w ośrodku studiów renesansowych Uniwersytetu Harvarda Villa I Tatti oraz laureatką unijnego grantu Maria Skłodowska-Curie.

Dla naukowca zdobycie grantu ERC to jedno z najważniejszych indywidualnych osiągnięć. Prof. Valentina Lepri jest jedyną laureatką z Polski tegorocznego konkursu Consolidator.

Warto dodać, że finansowanie zdobyła również dr Anna Matysiak, która składała wniosek z jednostką zagraniczną i planuje przeniesienie grantu do polskiej jednostki naukowej.

Granty ERC

Prestiżowe granty ERC finansują pionierskie badania prowadzone na terenie Unii Europejskiej. Motto programu to „High risk – high gain”, a jedynym kryterium oceny pomysłów jest doskonałość naukowa. Budżet pojedynczego projektu to nawet 3,5 mln euro.

Polska Akademia Nauk aktywnie wspiera naukowców w staraniach o granty ERC. Badacze mogą korzystać z bezpłatnej pomocy oferowanej przez Biuro ds. Doskonałości Naukowej PAN.

O projekcie prof. Valentiny Lepri (abstrakt)

To pierwsze kompleksowe studium nad tworzeniem wiedzy międzykulturowej w Europie we wczesnej epoce nowożytnej. U jego podstaw leży idea, że studenci z Europy Środkowo-Wschodniej – podróżujący za granicę, aby uczęszczać na renomowane uniwersytety – byli aktywnymi współtwórcami tej transkulturowej wiedzy. Podczas pobytu za granicą studenci prowadzili zeszyty zawierające ręcznie sporządzone notatki z wykładów oraz notatki dotyczące ich prywatnych zainteresowań. Notatniki te, przechowywane w archiwach Czech, Węgier, Litwy, Polski i Ukrainy, stanowią unikatową dokumentację (z tzw. pierwszej ręki) na temat wpływu wielu bodźców kulturowych na proces tworzenia wiedzy.

Łącząc historię myśli intelektualnej, historię migracji i wnikliwą analizę dokumentów, projekt swym zakresem obejmie okres od pojawienia się wspomnianej praktyki wśród studentów, począwszy od 1470 r. (ze względu na niespotykaną dostępność papieru), aż do wojny trzydziestoletniej (ok. 1620 r.), która znacząco ograniczyła swobodę podróży. Celem projektu jest analiza: związku między wiedzą akademicką a nieakademicką zgromadzoną w notatnikach studentów; pojawienia się nowych form samokształcenia, kryteriów wyboru tekstów; kontaktów między kulturą humanistyczną a kulturami krajów, z których pochodzą studenci.

Wczesne studia nowożytne nad tworzeniem wiedzy koncentrowały się na tradycyjnym nauczaniu akademickim. Chociaż kosmopolityczny charakter uniwersytetów jest faktem ustalonym w tych badaniach, wpływ różnych kultur (języków, zainteresowań artystyczno-literackich, praktyk religijnych) na tworzenie wiedzy nie doczekał się analizy z powodu braku dowodów.

Zawarte w notatkach doświadczenia uczniów pozwalają zaobserwować liczne powiązania między wiedzą a różnorodnością języków i tradycji, które najlepiej odzwierciedlają ówczesny krajobraz kulturowy Europy. W ramach projektu analizie poddany będzie proces tworzenie wiedzy, przyjrzymy się mu z niespotykanej dotąd perspektywy, wspierając nowe podejście do takich pojęć jak centrum i peryferia w badaniach nad renesansem oraz odkrywając nowe możliwości dla badań nad historią myśli intelektualnej.

Źródło informacji: European Research Council, Polska Akademia Nauk

Zdjęcia: Jarosław Deluga-Góra / Polska Akademia Nauk