PAN informacje

W Pałacu Staszica w Warszawie 14 grudnia, w obecności kierownictwa Akademii i Wydziałów odbyła się uroczystość wręczenia nagród naukowych i wyróżnień Wydziałów Polskiej Akademii Nauk. W ceremonii wzięli udział m.in. Piotr Gryza – Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia oraz prof. Marek Krawczyk – członek Prezydium KRASP.

Nagrody naukowe Wydziałów Akademii cieszą się dużym prestiżem i uznaniem w środowisku naukowym. Dotychczas każdy z pięciu Wydziałów PAN wręczał je osobno. Władze Akademii, by podkreślić rangę nagród, postanowiły, że zostaną one wręczone podczas jednej, wspólnej gali. Choć każdy Wydział ma inny regulamin przyznawania nagród, jest bardzo wiele cech wspólnych tych wyróżnień. Przede wszystkim przyznawane są one za wybitne i twórcze prace naukowe, opublikowane w ostatnich latach w najbardziej prestiżowych czasopismach naukowych, oraz za wybitne książki naukowe. Nagrody mogą być indywidualne i zespołowe.
Niektóre Wydziały swoim nagrodom nadają imiona wybitnych polskich uczonych. I tak Wydział III Nauk Ścisłych i Nauk o Ziemi PAN w dziedzinie astronomii i fizyki przyznaje Nagrodę Naukową im. Stefana Pieńkowskiego, w dziedzinie chemii – im. Włodzimierz Kołosa, w dziedzinie matematyki – im. Wacława Sierpińskiego, w dziedzinie geologii i mineralogii – im. Ignacego Domeyki, a w dziedzinie geofizyki, meteorologii i oceanologii – im. Maurycego Piusa Rudzkiego (nagrody w dziedzinie astronomii i fizyki, chemii oraz matematyki przyznawane są corocznie, natomiast w dwóch pozostałych dziedzinach – naprzemiennie. Podobną zasadę, naprzemiennego wyróżniania badaczy różnych dziedzin, stosuje Wydział I Nauk Humanistycznych i Społecznych PAN).
Także Wydział V Nauk Medycznych PAN przyznaje nagrodę oraz medal imienia wybitnego polskiego uczonego, profesora chemii i medycyny Jędrzeja Śniadeckiego. Zaś Wydział II Nauk Biologicznych i Rolniczych PAN przyznaje Medal im. Michała Oczapowskiego, za wybitny wkład w rozwój nauk rolniczych i stosowanych nauk biologicznych. Swych wybitnych patronów mają także nagrody przyznawane przez Wydział I: z ekonomii – Fryderyka Skarbka, z filozofii – Tadeusza Kotarbińskiego, z psychologii – Władysława Witwickiego, z socjologii – Ludwika Krzywickiego.
Uroczystość uświetnił koncert muzyki poważnej (wykonanie – Monica Rosca i Sergiu Bolgarin).  

Pełna lista tegorocznych laureatów nagród naukowych i wyróżnień Wydziałów PAN:

Wydział I Nauk Humanistycznych i Społecznych PAN

dr hab. Andrzej Rzońca ze Szkoły Głównej Handlowej – nagroda w dziedzinie ekonomii im. Fryderyka Skarbka za pracę „Kryzys banków centralnych. Skutki stopy procentowej bliskiej zera”, która przedstawia wnikliwą analizę polityki pieniężnej prowadzonej przez banki centralne.

dr hab. Seweryn Blandzi, profesor Instytutu Filozofii i Socjologii PAN – nagroda w dziedzinie filozofii im. Tadeusza Kotarbińskiego. Nagrodzona książka „Między aletejologią Parmenidesa a ontoteologią Filona” jest nowatorskim opracowaniem tytułowego problemu nie tylko w skali krajowej, ale międzynarodowej.

prof. dr hab. Antoni Ziemba z Uniwersytetu Warszawskiego – nagroda w dziedzinie historii sztuki. Nagrodzona książka „Wspólnota rzeczy…” to ostatni z trzech tomów opracowania „Sztuki Burgundii i Niderlandów w latach 1380-1500”. Stanowi ona unikalną w języku polskim, a w skali europejskiej nowatorską metodologicznie, syntezę sztuki jednego z najważniejszych w późnym średniowieczu i wczesnej nowożytności środowisk artystycznych w Europie.

prof. dr hab. Piotr Francuz z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II – nagroda w dziedzinie psychologii im. Władysława Witwickiego za monografię „Imagia. W kierunku neurokognitywnej teorii obrazu”. Badania prof. Francuza otwierają nowe perspektywy analizy dzieł sztuki, ukazując niejednokrotnie nowe możliwości interpretacyjne, które zainteresują nie tylko psychologów, ale także historyków sztuki.

prof. dr hab. Iwona Jakubowska-Branicka z Uniwersytetu Warszawskiego  – nagroda w dziedzinie socjologii im. Ludwika Krzywickiego. Nagrodzona książka „Hate Narratives. Language as a Tool of Intolerance” stanowi wszechstronną analizę zjawiska niezwykle ważnego w dzisiejszym dyskursie politycznym, tak zwanej „mowy nienawiści”. Publikacja anglojęzycznej edycji książki stwarza możliwość przedstawienia polskiego głosu w uniwersalnej debacie, jaka toczy się dzisiaj w świecie na temat demokracji, tolerancji, wolności słowa i granic w używaniu języka niosącego treści nieetyczne.

Wydział II Nauk Biologicznych i Rolniczych PAN

Prof. dr hab. Ewa Kula-Świeżewska z Zakładu Biochemii Lipidów Instytutu Biochemii i Biofizyki PAN – nagroda Wydziału II Nauk Biologicznych i Rolniczych PAN za cykl prac „Mechanizm biosyntezy i biologiczna rola poliizopropenoidów u eukariontów”. Wyniki prac prowadzonych w zespole kierowanym przez prof. E. Świeżewską poszerzają wiedzę o poliizoprenoidach – naturalnych związkach chemicznych uznawanych dotychczas za wtórne metabolity o słabo poznanych funkcjach.   

Dr hab. Joanna Augustynowicz z Wydziału Biotechnologii i Ogrodnictwa Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie –  nagroda Wydziału II Nauk Biologicznych i Rolniczych PAN za cykl prac na temat „Fitoremediacja związków metali ciężkich przez rośliny wodne ze szczególnym uwzględnieniem chromu”. W pracach opisano niezwykłą zdolność rośliny wodnej Callitriche cophocarpa (rzęśli długoszyjkowej) do akumulacji najbardziej toksycznych pierwiastków metalicznych, ze szczególnym naciskiem na chrom.   

Zespół Naukowy z Instytutu Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN w Olsztynie w składzie: prof. dr hab. Dariusz Skarżyński, prof. Graca Ferreira-Dias, dr Anna Szóstek oraz dr Antonio Galvao – nagroda Wydziału II Nauk Biologicznych i Rolniczych PAN za cykl prac „Regulacja funkcji wydzielniczych błony śluzowej macicy i ciałka żółtego klaczy w przebiegu cyklu jajnikowego i stanach patologicznych”. Prace mogą przyczynić się do zrozumienia etiologii i mechanizmów powstawania chronicznego zwyrodnieniowego zapalenia błony śluzowej macicy (endometrosis), a w konsekwencji stworzyć podstawy do kreowania nowych strategii profilaktyki, diagnostyki i leczenia.   

Zespół Naukowy z Instytutu Biochemii i Biofizyki PAN i Wydziału Biologii Uniwersytetu Gdańskiego w składzie: dr hab. Magdalena Gabig-Cimińska, prof. Instytutu Biochemii i Biofizyki PAN; prof. dr hab. Grzegorz Węgrzyn, członek korespondent PAN, dr hab. Joanna Jakóbkiewicz-Banecka, prof. Uniwersytetu Gdańskiego i dr Marta Moskot – wyróżnienie Wydziału II Nauk Biologicznych i Rolniczych PAN za cykl prac „Szczególne zastosowanie flawonoidów w terapii genetycznie uwarunkowanych chorób metabolicznych z grupy lizosomalnych chorób spichrzeniowych (LChS)”. Badania obu zespołów pozwoliły odszyfrować dokładny mechanizm działania tych związków na organizm ludzki, co w przyszłości może pozwolić na efektywne leczenie szeregu chorób, takich jak cukrzyca, otyłość, miażdżyca, choroba Parkinsona i Alzheimera.

Zespół Naukowy z Instytutu Systematyki i Ewolucji Zwierząt PAN, Muzeum i Instytutu Zoologii Polskiej Akademii Nauk oraz Wydziału Biologii Uniwersytetu Warszawskiego w składzie: dr Daniel Kubisz, prof. dr hab. Dariusz Iwan oraz dr Piotr Tykarski – wyróżnienie Wydziału II Nauk Biologicznych i Rolniczych PAN za wybitną monografię naukową „Coleoptera Poloniae: Tenebrionoidea” opublikowaną przez prestiżowe wydawnictwo. Monografia integruje dane o taksonomii i rozmieszczeniu 328 gatunków chrząszczy z grupy Tenebrionoidea, występujących w Polsce.

Medale im. Michała Oczapowskiego otrzymali:
Prof. dr hab. Stanisław Cebula z Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie – za wybitny wkład w rozwój warzywnictwa.
Prof. dr hab. Józef Kowalski z Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie – za wybitny wkład w rozwój inżynierii rolniczej.
Prof. dr hab. Jędrzej de Pelikan-Krupiński z Instytutu Zootechniki Państwowego Instytutu Badawczego w Balicach - za wybitny wkład w rozwój genetyki zwierząt.
Prof. dr hab. Tadeusz Szulc z Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu – za wybitny wkład w rozwój zootechniki.
Prof. dr hab. Jerzy Wiśniewski z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu – za wybitny wkład w rozwój nauk leśnych.
Doc. dr Stefan Kowałyszyn z Państwowego Uniwersytetu Rolniczego w Dublanach (Ukraina) – za wybitny wkład w rozwój mechanizacji i energetyki rolnictwa oraz współpracę naukową między Polską a Ukrainą.

Wydział III Nauk Ścisłych i Nauk o Ziemi PAN  

Dr hab. inż. Łukasz Albrecht z Wydziału Chemicznego Politechniki Łódzkiej – nagroda naukowa im. Włodzimierza Kołosa Wydziału III Nauk Ścisłych i Nauk o Ziemi PAN za cykl prac dotyczący rozwoju nowych organokatalitycznych strategii syntezy związków biologicznie ważnych.

Dr hab. Piotr Sułkowski z Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego – nagroda naukowa im. Stefana Pieńkowskiego Wydziału III Nauk Ścisłych i Nauk o Ziemi  PAN za cykl prac poświęconych badaniu ścisłych rozwiązań w fizyce teoretycznej związanych z zagadnieniem kwantyzacji.

Dr  Michał Jakubowicz z Wydziału Nauk Geograficznych i Geologicznych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu – nagroda naukowa im. Ignacego Domeyki Wydziału III Nauk Ścisłych i Nauk o Ziemi  PAN za cykl prac opisujących badanie unikalnych systemów wpływów hydrotermalnych i wysięków metanu na dnie dawnych mórz i oceanów.

Prof. dr hab. Robert Moszyński z Wydziału Chemicznego Uniwersytetu Warszawskiego – nagroda naukowa im. Marii Skłodowskiej-Curie w dziedzinie chemii za cykl prac opisujących potwierdzone doświadczalnie teoretycznie przewidzenie fundamentalnych procesów fizycznych i elementarnych reakcji chemicznych zachodzących w ultraniskich temperaturach.

Dr hab. inż. Adam Osękowski z Wydziału Matematyki, Informatyki i Mechaniki Uniwersytetu Warszawskiego –  nagroda naukowa im. Wacława Sierpińskiego Wydziału III Nauk Ścisłych i Nauk o Ziemi PAN za cykl prac z pogranicza analizy harmonicznej i rachunku prawdopodobieństwa, dotyczących m.in. nierówności martyngałowych i nierówności dla całek stochastycznych.   

Wydział IV Nauk Technicznych PAN

Dr hab. inż. Magdalena Jasińska z Politechniki Warszawskiej  za cykl monotematycznych publikacji składających się na rozprawę habilitacyjną „Mieszalnik typu rotor-stator, efektywność energetyczna i aplikacje”.

Dr inż. Miłosz Kadziński z Politechniki Poznańskiej za cykl prac przedstawiający oryginalną metodykę komputerowego wspomagania decyzji opartą na różnorodnych formach pośredniej informacji preferencyjnej oraz wszechstronnej analizie odporności rozwiązań.

Dr hab. inż. Roman Major z Instytutu Metalurgii i Inżynierii Materiałowej im. A. Krupkowskiego PAN za cykl publikacji dotyczących zagadnień inżynierii biomedycznej w kontekście inżynierii biomateriałów do kontaktu z krwią.

Dr hab. inż. Piotr Martyniuk z Wojskowej Akademii Technicznej za monotematyczny cykl artykułów naukowych „Barierowe detektory podczerwieni – nowa generacja detektorów HOT”.

Dr hab. inż. Bartłomiej Salski z Politechniki Warszawskiej za cykl publikacji dotyczących opracowania pełnofalowych modeli elektromagnetycznych materiałów oraz struktur o szczególnym znaczeniu, w tym grafenu, cienkich warstw kompozytowych, laserów, metamateriałowych paneli absorpcyjnych, czy światłowodów fotonicznych stosowanych do generacji superkontinuum.

Dr hab. inż. Marek Słoński z Politechniki Krakowskiej za monografię habilitacyjną „Bayesian machine learning in analysis of selected identification problems of mechanics of materials and structures” i 5 prac powiązanych.

Wydział V Nauk Medycznych PAN

Prof. dr hab. n. med. Sebastian Giebel z Centrum Onkologii – Instytutu im. Marii Skłodowskiej-Curie Oddział w Gliwicach – Medal im. Jędrzeja Śniadeckiego. Medal został przyznany za wybitne wyniki badań naukowych w dziedzinie transplantologii w leczeniu chorób nowotworowych i szerzenie wiedzy w tej dziedzinie. Profesor Giebel jest także autorem nowatorskich programów terapeutycznych i technik transplantacyjnych.

Dr n. med. Magdalena Winiarska i prof. dr hab. Jakub Gołąb z Zakładu Immunologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego – zespołowa nagroda naukowa Wydziału V Nauk Medycznych PAN im. Jędrzeja Śniadeckiego. Nagroda została przyznana za cykl prac dotyczących terapii z zastosowaniem przeciwnowotworowym przeciwciał monoklonalnych. Efektem opisanych w nich badań może być realna poprawa skuteczności leczenia, optymalizacja schematów terapeutycznych oraz poprawa jakości życia pacjentów chorujących na rozrosty hematologiczne wywodzące się z linii rozwojowej limfocytów B. 

Dr hab. Renata Duchnowska z Kliniki Onkologii Wojskowego Instytutu Medycznego w Warszawie – indywidualna nagroda naukowa Wydziału V Nauk Medycznych PAN za cykl prac „Ocena czynników prognostycznych i predykcyjnych u chorych na raka piersi”. Nagrodzony cykl prac został opublikowany w renomowanych czasopismach o międzynarodowym zasięgu i stanowi nowatorski wkład w poznanie biologicznych mechanizmów rozwoju przerzutów do mózgu oraz czynników prognostycznych i predykcyjnych u chorych na raka piersi.

Zespół w składzie: prof. dr hab. n. med. Monika Puzianowska-Kuźnicka z Instytutu Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej im. M. Mossakowskiego PAN w Warszawie, dr hab. n. o zdrowiu Małgorzata Mossakowska z Międzynarodowego Instytutu Biologii Molekularnej i Komórkowej w Warszawie oraz prof. dr hab. n. med. Edward Franek z Instytutu Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej im. M. Mossakowskiego PAN w Warszawie – zespołowa nagroda naukowa Wydziału V Nauk Medycznych PAN. Nagroda została przyznana za cykl prac „Genetyczne, biochemiczne, kliniczne i epidemiologiczne aspekty starzenia ze szczególnym uwzględnieniem starzenia pomyślnego”. W badaniach epidemiologicznych zespół wykazał, że najwyższe ryzyko zgonu pooperacyjnego u seniorów dotyczy zabiegów neurologicznych, naczyniowych i przewodu pokarmowego.

Prof. dr hab. Piotr Popik oraz dr hab. Agnieszka Nikiforuk z Instytutu Farmakologii PAN w Krakowie – zespołowa nagroda naukowa Wydziału V Nauk Medycznych PAN za cykl prac „Test przełączenia uwagi w laboratorium psychofarmakologicznym”. W nagrodzonym cyklu prac wykazali, jaki jest wpływ leków i niektórych związków na przełączania uwagi, co może się przyczynić do powstania nowych terapii w leczeniu schizofrenii.

Dr n. med. Łukasz Szafron z Centrum Onkologii – Instytutu im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie –  nagroda naukowa im. Jana Steffena za wybitną rozprawę doktorską z dziedziny onkologii „A Search For New Molecular Prognostic Markers In Ovarian Cancer Patients”. W swej pracy dr Szafron dowiódł m.in., że niektóre geny mogą stanowić markery prognostyczne w raku jajnika. Wykazał też, że podwyższony poziom ekspresji każdego z nich wpływa negatywnie na rokowanie, zwiększając ryzyko wznowy lub śmierci.

 Laur Medyczny im. Doktora Wacława Mayzla otrzymują studenci pracujący naukowo:
Joanna Moczydłowska, studentka Wydziału Biologii Uniwersytetu Warszawskiego za pracę dotyczącą wybranych aspektów chorób neurodegenracyjnych oraz neurorozwojowych. „Perinatal exposure to lead (Pb) promotes Tau phosphorylation in the rat brain in a GSK-3β and CDK5 dependent manner: Relevance to neurological disorders”.

Karolina Maria Wronka, studentka I Wydziału Lekarskiego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego za cykl prac poświęcony chirurgii transplantacyjnej obejmującej przeszczepienia wątroby oraz chirurgii wątroby ze szczególnym uwzględnieniem pracy „Effects of Donor Age and Cold Ischemia on Liver Transplantation Outcomes According to the Severity of Recipient Status”. Autorka m.in. przeanalizowała wpływ wieku dawcy i czasu zimnego niedokrwienia na wyniki przeszczepiania wątroby zależnie od zaawansowania choroby u biorcy. Wyniki tej pracy mogą być wykorzystywane w alokacji narządów.

Brandon Michael Henry, Joyeeta Roy, Jens Vikse, Piravin Kumar Ramakrishnan, Przemysław Andrzej Pękala, studenci Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum w Krakowie za cykl prac „Cykl meta-analiz i przeglądów systematycznych dotyczący klinicznie ważnych struktur anatomicznych”. Szczególnymi zainteresowaniami Grupy pozostają tworzenie nowych lub bezpieczniejszych dostępów chirurgicznych, tworzenie klinicznie użytecznych klasyfikacji zmienności struktur anatomicznych oraz wskazywanie elementów anatomii człowieka, gdzie niezbędne są dalsze badania prosektoryjne i laboratoryjne.

Piotr Łacina, student Wydziału Chemicznego Politechniki Wrocławskiej za pracę „Polymorphisms within beta-catenin encoding gene affect multiple myeloma development and treatment” opisującą wyniki badań nad związkiem polimorfizmu genów β-kateniny i cereblonu z leczeniem szpiczaka mnogiego. Wyniki tych badań pokazały m.in., jacy pacjenci są bardziej podatni na leczenie talidomidem.

 

Prezentacja

Nagranie wideo z uroczystości

Patronem medialnym rozdania nagród była firma PRESS.WARSZAWA