PAN informacje

Badania nad złożonymi mechanizmami plastyczności ludzkiego mózgu oraz promieniowaniem elektromagnetycznym będą prowadzone w dwóch nowych centrach naukowych, które powstaną dzięki środkom przyznanym w rozstrzygniętym właśnie konkursie w programie Międzynarodowe Agendy Badawcze (MAB) Fundacji na rzecz Nauki Polskiej.

Fot. Dr hab. Ewelina Knapska i prof. Leszek Kaczmarek 

Obydwa ośrodki powstaną w Warszawie – jeden w Instytucie Biologii Doświadczalnej im. Marcelego Nenckiego PAN, a drugi w Instytucie Wysokich Ciśnień PAN. Będą nimi kierować wybitni polscy badacze o uznanym na świecie dorobku naukowym. Finansowanie na realizację obu projektów Fundacja przyznała w kolejnym ogólnopolskim konkursie (8/2017) w programie MAB po przeprowadzeniu wieloetapowej procedury konkursowej, w której wzięli udział zagraniczni recenzenci i eksperci.

BRAINCITY – Centrum Doskonałości w zakresie neuroplastyczności i chorób mózgu to nazwa nowego ośrodka, który powstanie we współpracy z warszawskim Instytutem Nenckiego PAN. Ośrodkiem pokierują prof. dr. hab. Leszek Kaczmarek i dr hab. Ewelina Knapska. Założyciele BRAINCITY postawili sobie za cel zrozumienie i wykorzystanie złożonej plastyczności ludzkiego mózgu w celu zwalczania chorób. – Nasza wiedza w zakresie neurobiologii, funkcjonowania i dysfunkcji mózgu wzrasta w ostatnich latach w niebywałym tempie. Wszystkie te znamienne osiągnięcia technologiczne i metodologiczne zostaną wykorzystane w BRAINCITY. Celem nadrzędnym naszej działalności będzie wypracowanie nowych rozwiązań poprawiających profilaktykę, diagnostykę, monitorowanie oraz leczenie chorób i patologii związanych z plastycznością mózgu – mówi prof. dr hab. Leszek Kaczmarek. Międzynarodowym partnerem strategicznym przedsięwzięcia będzie Europejskie Laboratorium Biologii Molekularnej (EMBL). To ogromne wyzwanie badawcze będzie możliwe do zrealizowania dzięki ścisłej współpracy środowisk badawczych, specjalizujących się w różnych dziedzinach nauki, klinicznych i przemysłowych. Projekt BRAINCITY otrzymał dofinansowanie w wysokości ponad 39 mln zł na okres pięciu lat.

Nad „zapomnianym pasmem” czy inaczej „luką terahercową” pracować będą wraz ze swoimi zespołami wybitni polscy fizycy – autorzy drugiego zwycięskiego projektu w konkursie MAB: profesorowie Wojciech Knap i Thomas Skotnicki. Ośrodek CENTERA, czyli Centrum Badań i Zastosowań Technologii Terahercowych, będzie prowadzony w Instytucie Wysokich Ciśnień PAN w Warszawie. Zagranicznymi partnerami ośrodka będą: Uniwersytet Goethego we Frankfurcie oraz CNRS: Instytut Elektroniki, Mikroelektroniki i Nanotechnologii w Lille.

Promieniowanie terahercowe jest promieniowaniem elektromagnetycznym o częstościach oscylacji rzędu 1012 Hz. Nazwa ta dotyczy zatem pasma leżącego pomiędzy podczerwienią a mikrofalami. Mimo że jest ono znane od dawna, jak dotychczas nie jest praktycznie wykorzystywane przez człowieka na szeroką skalę. – Luka terahercowa kryje w sobie niezmierzone możliwości eksploracji, zarówno na polu naukowym, jak i gospodarczym. W przeciwieństwie do promieniowania rentgenowskiego i ultrafioletowego, fale THz nie są szkodliwe dla ludzi ani zwierząt. Dla fal THz przewidziano szereg ciekawych zastosowań, m.in. w komunikacji, przemyśle, rolnictwie i handlu – mówi prof. dr hab. Wojciech Knap. Aby zrealizować cele projektu, jego autorzy planują utworzenie interdyscyplinarnego środowiska złożonego z czołowych badaczy w dziedzinie fizyki, chemii, materiałoznawstwa, elektroniki, informatyki, telekomunikacji i nauk przyrodniczych. Na projekt CENTERA Fundacja przyznała środki w wysokości ponad 34 mln złotych na okres pięciu lat.

O programie Międzynarodowe Agendy Badawcze (MAB)

Program Międzynarodowe Agendy Badawcze (MAB) jest realizowany przez FNP od listopada 2015 r. ze środków pochodzących z Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój (PO IR). Program ma umożliwić powstanie w Polsce wyspecjalizowanych ośrodków naukowych, prowadzących konkurencyjne w skali światowej badania naukowe.

Do tej pory finansowanie w programie MAB zdobyło siedem projektów, wśród nich m.in.: ośrodek ReMedy, który powstał w Centrum Nowych Technologii Uniwersytetu Warszawskiego i jest kierowany przez prof. Agnieszkę Chacińską i prof. Magdę Konarską. Również w CeNT UW zlokalizowany jest projekt Centrum Optycznych Technologii Kwantowych prof. Konrada Banaszka, którego strategicznym partnerem zagranicznym jest Uniwersytet w Oksfordzie. W ramach programu MAB realizowany jest także m.in. projekt „Międzynarodowe Centrum Badań nad Szczepionkami Przeciwnowotworowymi”. Centrum ICCVS zostało uruchomione na Uniwersytecie Gdańskim przez dwóch naukowców z zagranicy: prof. Theodora Huppa i prof. Robina Fahraeusa.

23 lipca br. został ogłoszony kolejny konkurs w programie Międzynarodowe Agendy Badawcze. Wnioski do konkursu mogą składać wybitni naukowcy z całego świata, którzy zamierzają realizować projekt MAB w jednostce na terytorium Polski, z wyłączeniem województwa mazowieckiego. Termin składania wniosków mija 14 września br. Szczegóły na stronie programu MAB.

Źródło: Fundacja na rzecz Nauki Polskiej