PAN informacje

Europa jest zbudowana na solidnym fundamencie wspólnych wartości i tradycji. Jej powodzenie w przyszłości polegać będzie w dużej mierze na europejskich zasobach wiedzy. Kluczowe dla sukcesu Europy są jej największe atuty w dziedzinie badań: różnorodny i dynamiczny krajobraz nauki i innowacji, światowej klasy nauka oraz instytucje naukowe i badawcze – zarówno publiczne, jak i prywatne.

Europejskie instytucje poczyniły ogromne postępy na drodze do nieograniczonego przepływu wiedzy i mobilności naukowców, choć pozostały jeszcze luki do wypełnienia, i osiągnęły sukces w postaci ukształtowania europejskiej tożsamości w nauce w ramach Europejskiej Przestrzeni Badawczej (ERA). W obliczu wyzwań politycznych, przed którymi staje dziś Europa, Europejska Przestrzeń Badawcza musi zostać wzmocniona, aby móc zabezpieczyć zrównoważony wzrost gospodarczy i zatrudnienie w oparciu o doskonałe osiągnięcia naukowe.

Wiodące europejskie organizacje naukowe i uczelnie oraz znaczące przedsiębiorstwa przemysłowe, uczestniczące w obradach okrągłego stołu wysokiego szczebla zorganizowanych przez Centre National de la Recherche Scientifique (CNRS) i Towarzystwo Maxa Plancka (MPG) w dniach 6-7 marca w Brukseli, wypracowały wspólne stanowisko w następującym brzmieniu:

- Należy wzmacniać ośrodki doskonałości naukowej na całym kontynencie w celu zachowania wyjątkowej pozycji nauki europejskiej i zgromadzonego w Europie potencjału innowacji.

- Europa powinna mniej koncentrować się na stopniowym ulepszaniu istniejących technologii,  a większy wysiłek włożyć w rozwijanie całkowicie nowych koncepcji i innowacji opartych na przełomowych odkryciach w ramach „ekosystemów”, które dzięki wykorzystaniu funduszy unijnych promują doskonałość, w optymalny sposób łączą działalność badawczą ośrodków naukowych i przemysłowych oraz wspomagają skutecznie przekuwanie doskonałej wiedzy naukowej w innowacyjne produkty i rozwiązania, przyczyniając się tym samym do budowania dobrobytu, od którego uzależnione jest finansowanie nauki w przyszłości.

- Szczególny nacisk powinien być położony na kształcenie nowych pokoleń badaczy i wspieranie rozwoju najwybitniejszych i najbardziej kreatywnych umysłów poprzez motywowanie ich do prowadzenia nowatorskich badań z zachowaniem autonomii i wolności akademickiej. Środkiem do tego celu powinno być m. in. zapewnienie naukowcom dostępu do światowej klasy infrastruktury badawczej.
- Należy ponownie podkreślić z całą mocą, że badania naukowe – w tym dorobek nauk humanistycznych i społecznych – są kluczowym narzędziem w podejmowaniu globalnych wyzwań. Europejskie instytucje szkolnictwa wyższego i organizacje badawcze muszą być rozpoznawane jako prawowite podmioty o zasadniczym znaczeniu dla rozwoju nowej wiedzy.

- W warunkach globalnej konkurencji, finansowanie badań – zarówno na poziomie krajowym, jak i europejskim – musi być uzależnione wyłącznie od  doskonałości naukowej, a Programy Ramowe Unii Europejskiej powinny być kontynuowane ze zwiększonym budżetem. Fundusze unijne nie mogą rekompensować niedoinwestowania sektora badawczo-rozwojowego w poszczególnych krajach ani osłabiać dążenia państw europejskich do osiągnięcia unijnego celu, jakim jest przeznaczenie 3% PKB UE na badania i rozwój.

- W celu zapewnienia doskonałości naukowej, która umożliwi stworzenie dostosowanych do globalnych zmian, nowych stanowisk pracy i wesprze Europę w dążeniu do zrównoważonego wzrostu, Unia Europejska powinna przydzielać środki finansowe z dbałością o następujące zadania:

•    zbudowanie masy krytycznej kreatywnych (młodych) naukowców na całym kontynencie;
•    zagwarantowanie otwartego dostępu do wiedzy i najnowocześniejszej infrastruktury badawczej oraz wspieranie współpracy międzynarodowej i nieograniczonej mobilności naukowców;
•    ugruntowanie mocnej pozycji Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych, która stała się rozpoznawanym globalnie punktem odniesienia i najsilniejszym bodźcem dla wzmocnienia doskonałości naukowej w Europie;
•    zapewnienie systemów finansowania opartych na naborach tematycznych projektów współpracy w zakresie badań pionierskich w odpowiedzi na niekwestionowane zapotrzebowanie na długoterminowe badania podstawowe niezorientowane na rynek – w połączeniu z przejrzystymi i nowoczesnymi procedurami oceny.

Bruksela, 7 marca 2017 r.