Dezinformacja i pseudonauka w czasach pandemii. „Są sposoby, żeby się przed nimi chronić”
-
Nadrzędna kategoria: Media
„Zachowajmy spokój i nie dajmy się nabierać na krążące pseudonaukowe informacje” – podkreśla prof. Paweł Łuków, przewodniczący Komitetu Etyki w Nauce PAN. Na szczęście przed dezinformacją można się ochronić.
Nowy koronawirus stanowi nie tylko poważne zagrożenie dla zdrowia publicznego. Społeczne niepokoje, jakie wywołuje pandemia, tworzą podatny grunt dla rozprzestrzenia się dezinformacji i pseudonaukowych treści. „To zrozumiałe, że chcemy dowiedzieć się jak najwięcej o nowym koronawirusie. Szukamy w internecie porad, jak się przed nim ochronić. Część z tych porad niestety jest fałszywa, a wiara w nie może mieć szkodliwe skutki” – mówi prof. Paweł Łuków.
Wiedza zamiast plotek
Dlatego tak ważne jest sięganie do wiarygodnych źródeł informacji, takich jak strona Polskiej Akademii Nauk. Znajduje się tam zestaw najważniejszych pytań i odpowiedzi ws. SARS-CoV-2. Badacze podkreślają m.in., że ani sauna, ani branie gorącej kąpieli, ani picie alkoholu – a takie „domowe sposoby” krążą w sieci – nie chronią przed zakażeniem nowym koronawirusem.
Szybkiej poprawy odporności nie znajdziemy też w aptece. Immunolodzy piszą wyraźnie, że „nie istnieją żadne leki, które mogłyby wzmocnić odporność człowieka i uchronić go przed zakażeniem. Wszelkie preparaty witaminowe, mieszanki minerałów i witamin, naturalne wyciągi roślinne i zwierzęce, a w szczególności preparaty homeopatyczne, które przedstawiane są jako „wzmacniacze odporności”, nie mają żadnego znaczenia dla rozwoju odporności przeciwzakaźnej”.
Nieskuteczne będą także środki antywirusowe dostępne w aptekach. „Nie dysponujemy lekiem przeciwwirusowym działającym bezpośrednio na nowego koronawirusa” – podkreślono na stronach PAN.
Z dużym dystansem powinniśmy też podchodzić do przeróżnych doniesień z drugiej i trzeciej ręki. Plotka nie jest dobrym doradcą. „Nikomu nie jest teraz łatwo. Dlatego tym bardziej zachowajmy spokój i nie dajmy się nabierać na krążące pseudonaukowe informacje” – dodaje prof. Łuków.
Kluczowa postawa dziennikarzy
W tym trudnym czasie fundamentalne znaczenie ma postawa dziennikarzy. „Bądźmy szczególnie ostrożni. Rzetelność i tonowanie emocji są na wagę złota. Każde słowo, czy to napisane w prasie, czy wypowiedziane w radiu czy telewizji, powinno być „dwa razy oglądane” – mówi redaktor Karolina Głowacka, sekretarz naukowa Komitetu.
Komitet Etyki w Nauce PAN zachęca do zapoznania się z opracowanym niedawno stanowiskiem na temat pseudonauki. Jego częścią jest krótki przewodnik dla dziennikarzy o tym, jak odróżnić treści rzetelne od nienaukowych.
- Etyczne aspekty upowszechniania poglądów nienaukowych. Stanowisko Komitety Etyki w Nauce PAN z 24 lutego 2020 r.
- Etyczne aspekty upowszechniania poglądów nienaukowych. Informacja dla środowisk naukowych (załącznik nr 1)
- Etyczne aspekty upowszechniania poglądów nienaukowych. Informacja dla dziennikarek i dziennikarzy (załącznik nr 2)
- Zdanie odrębne
Źródło informacji: Komitet Etyki w Nauce PAN, Polska Akademia Nauk