List intencyjny polskich naukowców ws. badań kwantowych
-
Nadrzędna kategoria: Media
Osiem instytucji naukowych, w tym Centrum Fizyki Teoretycznej PAN i Instytut Fizyki PAN, podpisało list intencyjny dotyczący koordynacji działań na rzecz rozwoju polskich badań kwantowych. Naukowcy chcą być głosem środowiska i partnerem do rozmów z władzami publicznymi o wykorzystaniu technologii kwantowych.
Centrum Optycznych Technologii Kwantowych QOT UW. Fot. Michał Parniak.
Badacze, którzy podpisali list dotyczący współpracy polskich jednostek pod koniec stycznia, liczą na wsparcie władz publicznych i ustanowienie długofalowego programu rozwoju badań kwantowych, podobnego do tych, które funkcjonują w innych krajach. Wśród sygnatariuszy są: Centrum Fizyki Teoretycznej PAN, Instytut Fizyki PAN, Uniwersytet Warszawski, Uniwersytet Gdański, Uniwersytet Jagielloński, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz Politechnika Wrocławska.
Wyścig kwantowy
Zastosowanie technologii kwantowych może przynieść rewolucyjne zmiany w medycynie, metrologii, robotyce, telekomunikacji i cyberbezpieczeństwie, bankowości, a także symulacjach układów złożonych. Na całym świecie trwa wyścig w dziedzinie badań i zastosowań tej technologii. Amerykańskie ośrodki naukowe i korporacje technologiczne koncentrują się m.in. na budowie komputera kwantowego, który będzie miał nieporównywalnie większą moc obliczeniową od obecnych komputerów. W Europie zaawansowane są badania dotyczące sensorów kwantowych i łączności kwantowej.
– Fizyka kwantowa, możliwość inżynierii pojedynczych układów fizycznych otwierają nowe perspektywy technologiczne, z czego zdają sobie sprawę wszystkie mocarstwa naukowe na świecie. Stawką tego wyścigu jest zdobycie przewagi i odniesienie jak największych korzyści społeczno-ekonomicznych – mówi prof. Marek Kuś z Centrum Fizyki Teoretycznej Polskiej Akademii Nauk, członek Strategicznego Komitetu Doradczego Quantum Technologies Flagship.
Zapowiedzi zaangażowania w rozwój technologii kwantowych padały również ze strony przedstawicieli polskich władz. W lipcu 2019 roku ówczesny minister nauki i szkolnictwa wyższego dr Jarosław Gowin podpisał deklarację dotyczącą włączenia się Polski w prace na rzecz powstania sieci EuroQCI, dzięki której państwa europejskie będą mogły komunikować się w sposób zapewniający maksymalne bezpieczeństwo.
Współpraca uczonych
Państwa, które dziś zainwestują w badania nad technologiami kwantowymi, za kilkanaście lat mogą osiągnąć wymierne korzyści. – Wszystkie nasze ośrodki naukowe mają duży potencjał udokumentowany uczestnictwem w projektach europejskich, publikacjami, nagrodami, patentami i kontaktami z przemysłem. Ten potencjał trudno jest jednak utrzymać od grantu do grantu – mówi prof. Konrad Banaszek z Uniwersytetu Warszawskiego.
Polscy badacze mają osiągnięcia, jeśli chodzi o podstawy teoretyczne. Fundamentalne prace na temat splątania kwantowego powstały w latach 90. ubiegłego stulecia na Uniwersytecie Gdańskim. Ośrodki warszawski i krakowski mają długie tradycje w zakresie optyki kwantowej, z której wyrasta większość obecnych badań dotyczących nowych sposobów komunikacji, detekcji, metrologii i obrazowania. Naukowcy z UMK w Toruniu pracują m.in. nad bardzo precyzyjnymi zegarami atomowymi, które mogą być wykorzystywane w nawigacji w przestrzeni kosmicznej.
CFT PAN w czasie podpisania listu reprezentował prof. Adam Sawicki, a IF PAN – prof. Roman Puźniak. Osobą koordynującą współpracę jest prof. Łukasz Cywiński z IF PAN.
Wybrane badania naukowców PAN z zakresu fizyki kwantowej: