PAN informacje

Podobnie jak ludzi w podeszłym wieku, dinozaury również dotykały choroby związane ze starością. Naukowcy z Instytutu Paleobiologii PAN zbadali szczątki dinozaura Gobihadros mongoliensis, odkrywając, że cierpiał on na jeden z typów zapalenia stawów. To pierwszy dinozaur, u którego stwierdzono takie schorzenie. Wyniki badań opublikował „Scientific Reports”. Można je także poznać na wystawie w Muzeum Ewolucji.

Naukowcy przeanalizowali skamieniałości późnokredowego dinozaura roślinożernego Gobihadros mongoliensis znalezionego w 1963 r. w skałach formacji Baynshire na Pustyni Gobi. Należał on do grupy znalezisk Polsko-Mongolskich Ekspedycji Paleontologicznych z lat 60. i 70., które wciąż są cennym źródłem informacji. Najnowsze, opublikowane właśnie badania rewidują dotychczasowe spojrzenie na długość życia i starzenie się dinozaurów. W skład zespołu badawczego weszli Justyna Słowiak i dr Tomasz Szczygielski z Instytutu Paleobiologii PAN oraz prof. Bruce M. Rothschild z Carnegie Museum (USA) i dr Dawid Surmik z Uniwersytetu Śląskiego.

Badania ornitopoda

Okazało się, że analizowany dinozaur dożył sędziwego wieku, co zostało potwierdzone badaniami mikrostruktury kości długich oraz obecnością zmian patologicznych na paliczku stopy i kręgach ogonowych.Okaz jest wyjątkowy, ponieważ sędziwe dinozaury są rzadkością w zapisie kopalnym. Większość dinozaurów, które do tej pory zostały znalezione jest reprezentowanych przez osobniki, które wciąż rosły i w związku z tym w momencie śmierci nie osiągnęły ostatecznych rozmiarów.
Na powierzchni stawowej paliczka stopy oraz kręgów ogonowych zidentyfikowano złogi pirofosforanu wapnia, świadczące o chorobie. Zmiany takie występują wyjątkowo rzadko u młodych zwierząt. U ludzi objawy związane z odkładaniem kryształów pirofosforanu wapnia (CPPD) pojawiają się zwykle dopiero po 55. roku życia. Obecność tej patologii, jej pierwotny (a nie pourazowy) charakter, wielkość zwierzęcia oraz cechy mikrostruktury tkanki kości długich wskazują na podeszły wiek badanego osobnika Gobihadros. Jest to pierwszy dinozaur, u którego stwierdzono takie schorzenie. Badany osobnik pozwolił na zrewidowanie cech, które dotychczas były uważane za związane ze starością u dinozaurów.

Choroby wymarłych zwierząt

Badania zmian patologicznych w zapisie kopalnym umożliwiają unikalny wgląd w życie wymarłych zwierząt. Do tej pory naukowcy Instytutu Paleobiologii PAN przebadali paleopatologie u pierwszych gadów wodnych, żółwi i wielbłądów. Ich analizy dotyczyły ukierunkowanych adaptacji w budowie naczyń krwionośnych gadów morskich, które przeciwdziałały wystąpieniu choroby dekompresyjnej (więcej tutaj https://link.springer.com/article/10.1007/s00114-017-1451-y) i zróżnicowanych typów zapaleń stawów u gadów morskich (więcej tutaj https://doi.org/10.1098/rsos.170204). Udokumentowali także wrodzone skrzywienia kręgosłupa u pierwszych wodnych gadów sprzed ok. 280 mln lat  (więcej tutaj https://doi.org/10.1371/journal.pone.0185338 i tutaj https://doi.org/10.1371/journal.pone.0212416). Naukowcy IP PAN odkryli także najstarszy przypadek gruźlicy (więcej tutaj https://doi.org/10.1098/rsos.180225), a także zebrali informacje o wzroście tarcz rogowych u pierwszych, żyjących ok. 215 mln lat temu żółwi (więcej tutaj https://doi.org/10.7717/peerj.6134). Udało się im również zidentyfikować zjawisko pasożytnictwa tasiemców bąblowcowych na plejstoceńskich wielbłądach (więcej tutaj https://doi.org/10.1080/08912963.2020.1792896).

Przeczytaj artykuł J. Słowiak, T. Szczygielskiego, B. Rothschilda i D. Surmika „Dinosaur senescence: a hadrosauroid with age‑related diseases brings a new perspective of “old” dinosaurs” w „Scientific Reports. (https://doi.org/10.1038/s41598-021-91366-1)

Źródło informacji i infografiki: Instytut Paleobiologii PAN