Rolnictwo powoduje negatywne zmiany w środowisku naturalnym i emisję gazów cieplarnianych. Odpowiedzią może być rolnictwo łączące produkcję z ochroną i odbudową ekosystemów. O tym mówi nowy raport europejskich Narodowych Akademii Nauk „Rolnictwo regeneracyjne w Europie”.

System żywnościowy świata oparty jest na rolnictwie. Jednak intensywna uprawa doprowadziła nie tylko wylesienia i przekształcenia gruntów, ale także przyczyniła się do zanieczyszczenia wody i powietrza. Aż 30% uwalnianych do atmosfery gazów cieplarnianych pochodzi z rolnictwa.

Ochrona i odbudowa

Odpowiedzią na ten problem jest rolnictwo regeneracyjne, czyli uprawa, która chroni i odbudowuje grunty rolne i otaczające je ekosystemy. We wspólnym raporcie naukowców – przedstawicieli Europejskich Akademii Nauk – analizowano możliwości przekształceń w skali globalnej zgodnie z założeniami rolnictwa regeneracyjnego.

Naukowcy z Komitetu Doradczego ds. Nauki Akademii Europejskich (ang. European Academies’ Science Advisory Council, EASAC) szukali odpowiedzi na kilka pytań:

• Czy przekształcenie globalnego systemu żywnościowego zmniejszy zanieczyszczenie środowiska (poprzez inwestycje w badania i innowacje oraz w niewielkie gospodarstwa rolne)?
• Czy zmiany pozwolą uniknąć głodu i ubóstwa?
• Czy zmiany ułatwią dostęp do zdrowej żywności, a jednocześnie zwiększą różnorodność biologiczną?

Niewykorzystany potencjał

„Przekształcenie rolnictwa jest największym niewykorzystanym skarbem naszej planety, który może pomóc w walce z kryzysem klimatycznym. Dzisiejsze wielkoskalowe rolnictwo konwencjonalne ma ogromny negatywny wpływ na glebę” – wyjaśnia prof. Thomas Elmqvist, jeden z głównych autorów Raportu. W dokumencie wykazano, że przywrócenie bioróżnorodności w glebach, zwłaszcza na użytkach zielonych, może radykalnie zwiększyć ich zdolność do wychwytywania i magazynowania dwutlenku węgla.

„Aby osiągnąć te cele, musimy zaangażować rolników przemysłowych i przyjąć perspektywę krajobrazową. Ostatecznie możemy chronić skalę produkcji żywności tylko poprzez odstąpienie od nacisku na ilość produkcji rolnej na rzecz jakości i wartości odżywczej produktów rolnych" – dodaje prof. Elmqvist.

W raporcie uwzględniono unijne strategie:

• bioróżnorodności, czyli długoletni plan ochrony przyrody
• „od pola do stołu” (ang. Farm-to-Fork), czyli przejście na bardziej zrównoważone rolnictwo

Powyższe strategie raport ocenia jako kroki we właściwym kierunku. Podkreślono jednak, że rządy do tej pory zrobiły niewiele, aby te założenia wdrożyć.

Pełna treść raportu EASAC na temat rolnictwa regeneracyjnego w Europie z 5 marca 2022 r.

Komentarz prof. Piotra Tryjanowskiego, przedstawiciela PAN w pracach nad Raportem. 

Komitet Doradczy ds. Nauki Akademii Europejskich (ang. European Academies’ Science Advisory Council, EASAC)

EASAC został utworzony przez krajowe akademie nauk państw członkowskich Unii Europejskiej, Norwegii, Szwajcarii i Zjednoczonego Królestwa. Jego celem jest niezależne, fachowe, oparte na dowodach doradztwo europejskim decydentom politycznym w zakresie naukowych aspektów polityki europejskiej. Za pośrednictwem EASAC akademie współpracują i przekazują zbiorowy głos europejskiej nauki. Polska Akademia Nauk jest członkiem Komitetu od 2004 r.

Źródło informacji: EASAC