PAN informacje

Diety wegetariańskie są coraz popularniejsze. To sposób odżywiania wykluczający wszystkie lub tylko niektóre produkty pochodzenia zwierzęcego. Jak wpływa na nasze zdrowie? Prezentujemy aktualne stanowisko Komitetu Nauki o Żywieniu Człowieka PAN.

Na początek przypomnijmy, że wegetarianizm występuje w różnych odmianach. Do radykalnych form zaliczamy:

• frutarianizm – dopuszcza spożywanie wyłącznie owoców;
• witarianizm – dopuszcza spożywanie wyłącznie surowych warzyw i owoców;
• weganizm – dopuszcza spożywanie wyłącznie wszelkiego rodzaju surowych lub przetworzonych pokarmów roślinnych.

Łagodne odmiany wegetarianizmu to:

• laktowegetarianizm – obok pokarmów roślinnych dopuszcza spożywanie produktów mlecznych;
• laktoowowegetarianizm – obok pokarmów roślinnych dopuszcza spożywanie produktów mlecznych i jaj;
• ichtiowegetarianizm – obok pokarmów roślinnych dopuszcza spożywanie produktów mlecznych, jaj i ryb;
• semiwegetarianizm – obok pokarmów roślinnych dopuszcza spożywanie niewielkich ilości mięsa drobiowego;
• fleksitarianizm – obok pokarmów roślinnych dopuszcza spożywanie niewielkich ilości mięsa drobiowego bądź innych rodzajów mięsa.

Wartość odżywcza i bezpieczeństwo zdrowotne zależą od praktykowanej odmiany wegetarianizmu – podkreśla Komitet Nauki o Żywieniu Człowieka PAN w stanowisku z 22 listopada 2019 r. Oto krótkie podsumowanie najważniejszych rekomendacji.

1. Odpowiednio urozmaicone i skomponowane racje pokarmowe laktoowowegetarian, semiwegetarian i fleksitarian mogą dostarczać wszystkich niezbędnych do życia składników odżywczych w ilościach określonych przez zalecane normy żywieniowe.
2. Weganizm i inne radykalne odmiany wegetarianizmu, wykluczające wszelką żywność pochodzenia zwierzęcego, w warunkach polskich nie są pełnowartościowe pod względem wartości odżywczej. Niebezpieczeństwo niedoborów żywieniowych w przypadku stosowania tego typu diet można ograniczyć przez odpowiednią suplementację.
3. Najbardziej radykalne formy wegetarianizmu (frutarianizm i witarianizm) w warunkach polskiego rynku żywnościowego nie zapewniają wystarczającego zaspokojenia potrzeb pokarmowych organizmu i jako takie mogą być szkodliwe dla zdrowia wszystkich grup ludności.

4. Weganizm i łagodne formy wegetarianizmu wykluczające mięso nie powinny być stosowane w żywieniu niemowląt i małych dzieci. Mogą bowiem niekorzystnie wpływać na ich rozwój. Nie zaleca się też ich stosowania starszym dzieciom, młodzieży, kobietom ciężarnym i karmiącym oraz osobom ciężko pracującym fizycznie. W tych przypadkach zestawienie całodziennej racji pokarmowej w sposób adekwatny do potrzeb organizmu jest dużo trudniejsze i łatwo może dochodzić do niedoborów negatywnie wpływających na zdrowie.
5. Łagodne formy wegetarianizmu, stosowane okresowo przez osoby dorosłe, zwłaszcza prowadzące siedzący tryb życia, są korzystne dla zdrowia i zmniejszają ryzyko zachorowania na przewlekłe choroby dietozależne takie jak: otyłość, cukrzyca insulinoniezależna, choroby układu krążenia, nowotwory jelita grubego, próchnica zębów, kamica żółciowa.
6. Diety wegetariańskie (z wyjątkiem frutariańskich i witariańskich), stosowane pod kontrolą lekarza i dietetyka, mogą być skuteczne w leczeniu niektórych chorób przewlekłych, w szczególności niedokrwiennej choroby serca, nadciśnienia tętniczego, otyłości, cukrzycy typu II (insulinoniezależnej) i chronicznych zaparć.

Naukowcy przypominają, że mankamentem wielu diet wegetariańskich są poważne problemy z pokrywaniem zapotrzebowania na białko, niektóre witaminy i składniki mineralne. Korzystną stroną diet wegetariańskich są natomiast składniki działające prozdrowotnie, takie jak: nienasycone kwasy tłuszczowe, sterole roślinne, błonnik pokarmowy oraz witaminy E, C i inne antyoksydanty.

Zachęcamy do zapoznania się z pełną treścią stanowiska oraz jego uzasadnieniem.

Źródło informacji: Komitet Nauki o Żywieniu Człowieka PAN