PAN informacje

Polscy naukowcy odkryli i opisali szczątki najstarszego prassaka z Grenlandii. Skamielinę zawierającą fragment żuchwy i dwa zęby odnaleziono w skałach liczących około 215 mln lat podczas ekspedycji zorganizowanej przez dr hab. Tomasza Suleja z Instytutu Paleobiologii PAN. O tym przełomowym odkryciu, które rzuca nowe światło na pochodzenie gromady ssaków, można przeczytać w najnowszym numerze prestiżowego czasopisma naukowego „PNAS”.

Fot. dr hab. Tomasz Sulej, Instytut Paleobiologii PAN

Najnowsze odkrycie z Grenlandii to najstarszy przedstawiciel prassaków, który był formą pośrednią pomiędzy znanymi już owadożernymi i roślinożernymi prassakami z Grenlandii.  

Według obecnego stanu wiedzy, ssaki powstały w późnym triasie (ok. 237-201,3 mln lat temu) z cynodontów – niewielkich gadów ssakokształtnych. Pierwsze ssaki przypominały wielkością i sposobem życia dzisiejsze ryjówki. Od cynodontów różniły się jeszcze mniejszymi rozmiarami ciała, żuchwą zbudowaną z jednego fragmentu kostnego, co zapewniało jej większą wytrzymałość i skomplikowaniem budowy zębów. Większość z tych innowacji u prassaków pojawiła się w związku ze zmianą sposobu odżywienia.

Wyjątkowy ząb 

Skamielina, na którą składa się fragment żuchwy i dwa dwukorzeniowe zęby, została poddana kompleksowej analizie łączącej dane z anatomii porównawczej, tomografii komputerowej i MES. Ponadto, za pomocą modelowania cyfrowego, naukowcy zbadali wytrzymałość najstarszego na świecie dwukorzeniowego zęba prassaka. Okazało się, że zęby o szerokiej, wieloguzkowej koronie i dwóch korzeniach u zwierząt wszystkożernych są znacznie bardziej odporne na obciążenia mechaniczne podczas żucia niż zęby jednokorzeniowe.  

Fot. dr hab. Tomasz Sulej, Instytut Paleobiologii PAN

Kalaallitkigun jenkinsi 

Ze względu na wyjątkowość znalezionego zęba, zespół naukowców pod kierunkiem dr hab. Tomasza Suleja z Instytutu Paleobiologii Polskiej Akademii Nauk nazwał nowo odkryty gatunek - Kalaallitkigun jenkinsi. „Kalaallitkigun” w języku Inuitów oznacza „ząb z Grenlandii”, „jenkinsi” – od nazwiska amerykańskiego paleontologa Farisha A. Jenkinsa, pierwszego organizatora wypraw triasowych na Grenlandię.  

Cały artykuł pt. „The earliest-known mammaliaform fossil from Greenland sheds light on origin of mammals” można przeczytać w najnowszym numerze Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America.