PAN informacje

Międzynarodowa grupa naukowców, której przewodniczył Alberto García-Rodríguez z Instytutu Ochrony Przyrody PAN, zebrała informacje na temat liczby gatunków roślin owocujących oraz ich znaczenia w diecie niedźwiedzi brunatnych z 96 populacji z Europy, Azji i Ameryki Północnej. Wnioski opublikowano w „Scientific Reports”.

Niedźwiedzica z młodym na łące z borówkami czarnymi (Vaccinium myrtillus) w polskich Tatrach. Fot. Adam Wajrak.

Na całym świecie niedźwiedzie brunatne zjadają duże ilości owoców. Jak wynika z badań przeprowadzonych m.in. przez naukowców z Instytutu Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk nasiona tych owoców są później defekowane w stanie nieuszkodzonym w nowych miejscach i mogą kiełkować przez większość czasu.

Łasuchy znające się na ogrodnictwie

Badacze przeanalizowali wpływ zjadania owoców przez niedźwiedzia brunatnego na kiełkowanie nasion 11 różnych gatunków roślin powszechnie występujących w diecie niedźwiedzi Europy Środkowej. Stwierdzili oni, że niedźwiedzie brunatne spożywają owoce ponad stu różnych gatunków roślin na całym świecie i że owoce stanowią jedną czwartą ich rocznej diety. Większość nasion po przejściu przez układ pokarmowy niedźwiedzia nie jest uszkodzona i może kiełkować.

Naukowcy odkryli, że nasiona odzyskane z odchodów niedźwiedzi kiełkują lepiej niż nasiona osadzone w miąższu owocu. „Wiedzieliśmy już, że niedźwiedzie brunatne lubią owoce, ale teraz pokazujemy, że zjadanie ich przez niedźwiedzie jest bardzo korzystne dla roślin” – mówi Alberto García-Rodríguez, główny autor badania. Prof. Nuria Selva dodaje: „Wydaje się, że niedźwiedzie brunatne połykają owoce, nie żując ich zbyt często. To wyjaśnia, dlaczego znaleźliśmy duży odsetek nieuszkodzonych nasion w odchodach niedźwiedzi”.

Owocożercy z północy

Ponadto, niektóre zachowania niedźwiedzi, takie jak kopanie, mogą stwarzać idealne warunki do kiełkowania nasion. Na obszarach umiarkowanych i północnych inne duże zwierzęta owocożerne nie występują lub są rzadkie, dlatego niedźwiedzie brunatne odgrywają prawdopodobnie istotną rolę w dynamice populacji roślin, ponieważ są odpowiedzialne za rozsiewanie nasion na duże odległości.

„W ciągu ostatnich stuleci ludzie wytępili większość dużych owocożerców z wielu obszarów. Niektóre gatunki, takie jak słonie i nosorożce, nadal funkcjonują w tropikach i odgrywają kluczową rolę w rozprzestrzenianiu się nasion i przetrwaniu roślin. Brak innych dużych owocożerców w regionach nietropikalnych oznacza, że na tych obszarach niedźwiedzie są jedynymi zwierzętami zdolnymi do przemieszczania nasion na duże odległości. Te dalekosiężne przemieszczenia są niezbędne dla roślin, ponieważ gwarantują wymianę informacji genetycznej między populacjami roślin i ułatwiają kolonizację nowych obszarów” – podsumowuje García-Rodríguez.

Badanie opublikowane w „Scientific Reports” zostało przeprowadzone przez naukowców z Instytutu Ochrony Przyrody PAN we współpracy z Senckenberg Biodiversität und Klima Forschungszentrum oraz Philipps-Universität Marburg w Niemczach, Instituto de Productos Naturales y Agrobiología w Consejo Superior de Investigaciones Científicas w Hiszpanii i Stowarzyszeniem Pracownia na rzecz wszystkich istot w Polsce. Badania odbyły się w ramach międzynarodowego projektu „BearConnect”.

Publikacja „The role of the brown bear Ursus arctos as a legitimate megafaunal seed disperser”

Strona projektu “BearConnect” www.bearconnect.org

Źródło informacji: Instytut Ochrony Przyrody PAN