PAN informacje

26 doktorantów z 4 instytutów PAN oraz Instytutu Zootechniki PIB przygotowało na kursie ekologia i ochrona przyrody publikację, która ukazała się w czasopiśmie „Environmental Science and Pollution”. Uczestnicy kursu określili, jakie są najważniejsze problemy w ochronie środowiska i przyrody w Polsce w skali lokalnej i krajowej.

Źródło zdjęcia: Mathijs Delva, Unsplash.

Łącznie zidentyfikowano 115 problemów w skali lokalnej i 122 w skali krajowej. Wśród nich 30 kwestii było identycznych dla obu skal. Za najważniejsze trudności w wymiarze krajowym doktoranci uznali: zmiany klimatu, wycinkę szczególnie wartościowych przyrodniczo lasów i zaniedbania kwestii środowiska przez decydentów. Najważniejszymi trudnościami w wymiarze lokalnym okazały się: skażenie środowiska, wylesianie spowodowane rozbudową miast i osiedli oraz zanieczyszczenie powietrza będące efektem spalania węgla i odpadów.

Uczestnikami kursu ekologia i ochrona przyrody byli doktoranci Instytutu Ochrony Przyrody PAN, Instytutu Botaniki PAN, Instytutu Systematyki i Ewolucji Zwierząt PAN, Instytutu Fizjologii Roślin PAN i Instytutu Zootechniki – Państwowego Instytutu Badawczego. Przygotowują oni rozprawy w Szkole Doktorskiej Nauk Przyrodniczych i Rolniczych oraz Studium Doktoranckim Nauk Przyrodniczych Polskiej Akademii Nauk w Krakowie. Prace były moderowane przez dr. hab. Piotra Skórkę z IOP PAN.

Problemy lokalne i krajowe

Współczesna ochrona środowiska i przyrody mierzy się z wieloma problemami przy ograniczonym finansowaniu na ich rozwiązywanie. Ważna jest zatem identyfikacja problemów, które są priorytetowe w różnych skalach. Przykładowo, zmiany klimatu to zjawisko globalne, a zanieczyszczenie hałasem wywiera głównie skutki w skali lokalnej.

Doktoranci wykorzystali w badaniach tzw. skanowanie horyzontu oraz sformalizowaną dyskusję techniką Delphi.

Każdy z uczestników indywidualnie identyfikował najważniejsze problemy ochrony środowiska i przyrody w dwóch skalach przestrzennych. Każde zagadnienie było następnie odpowiednio oceniane i klasyfikowane do szerszych kategorii podczas wspólnej dyskusji. Dane te wykorzystano w analizach tekstu, przekrojowych i frekwencji, aby odpowiednio porównać kontekst oraz ważność zidentyfikowanych problemów między dwiema skalami przestrzennymi.

Polityka ochrony środowiska i przyrody

Ocena ważności była wyższa dla problemów krajowych niż lokalnych, co wynikało jednak z różnych zestawów problemów zidentyfikowanych w obu skalach. Te związane z urbanizacją, edukacją i zarządzaniem wiązały się ze skalą lokalną. Te związane z polityką, leśnictwem i konsumpcjonizmem były częstsze w skali kraju.

Wyniki z przeprowadzonego badania mogą mieć znaczenie dla budowania odpowiedniej polityki ochrony środowiska i przyrody. Rozwiązania w niej zawarte powinny mieć charakter hierarchiczny i adaptacyjny. Mogą zaczynać się od najważniejszych problemów w skali krajowej, ale przy zachowaniu odpowiedniej elastyczności uwzględniającej lokalne różnice.

„Congruence between the prioritisation of conservation problems at the local and national scale: an evaluation by environmental scientists in Poland” Environmental Science and Pollution Research

Oprac. na podstawie informacji Instytutu Ochrony Przyrody PAN oraz Instytutu Botaniki im. W. Szafera PAN