PAN informacje

20 czerwca 2017 r. w Pałacu Staszica odbyła się Meroitystyczna Sesja Naukowa zorganizowana przez Centrum Badań nad Nubią Średniowieczną, działające w ramach Instytutu Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych (IKŚiO) PAN.

Była to sesja wyjątkowa, o międzynarodowym zasięgu, gdyż zaproszeni do udziału prelegenci należą do światowej czołówki specjalistów zajmujących się okresem meroickim i reprezentują zagraniczne instytucje od lat zaangażowane w badania prowadzone na terenie Nubii (dzisiejszego Sudanu).

W trakcie sesji zaproszeni naukowcy zaprezentowali wykłady poświęcone badaniom okresu meroickiego. Prof. Krzysztof Grzymski, starszy kurator Departamentu Egiptu i Nubii w Royal Ontario Museum w Toronto, przedstawił dzieje odkrywania tzw. wielkiej świątyni Amona w Meroe, natomiast dr Elsa Yvanez z Uniwersytetu Charles de Gaulle - Lille 3 opowiedziała o tajnikach meroickiego rzemiosła tkackiego i zaprezentowała unikatowe tekstylia (tkaniny i ubrania) pochodzące z wykopalisk archeologicznych. Następnie odbyła się dyskusja.
Sesja ta była niewątpliwie ważnym wydarzeniem dla środowiska naukowego zainteresowanego wynikami badań nad okresem meroickim. Poza nubiologami, w sesji wzięli udział egiptolodzy, konserwatorzy, specjaliści od tkanin, a także inni naukowcy zainteresowani tą tematyką.    

Warto przypomnieć, że Meroe było jednym z najważniejszych ośrodków władzy w nubijskim królestwie Kusz, a następnie (po przeniesieniu stolicy z Napaty) zostało wybrane na jego stolicę (od 300 r. p.n.e. do 350 r. n.e.). Od XVIII wieku Meroe było odwiedzane przez europejskich podróżników. Do dziś jest nie tylko miejscem badań naukowych, ale i jedną z głównych atrakcji turystycznych Sudanu. Na terenie Meroe znajdują się m.in. nekropola z zachowanymi piramidami, będącymi grobami królewskimi, a także wielka świątynia Amona oraz pozostałości pałaców i zabudowy miejskiej.  

Czasy starożytnego Meroe przypadają na kulminacyjny okres w historii królestwa Kusz, istniejącego przez ponad tysiąc lat na obszarze Nubii (dzisiejszego Sudanu) i przez wieki konkurującego z Egiptem faraońskim o wpływy w Dolinie Nilu. Podkreślić należy, że kultura meroicka – rozwijająca się na terenie Meroe – posiadała unikatowy charakter, pomimo silnego oddziaływania Egiptu, szczególnie w sferze wierzeń religijnych i na związaną z nimi architekturę sakralną. Poziom tamtejszych rzemiosł, w tym metalurgii, jubilerstwa, tkactwa czy garncarstwa często swoim kunsztem przewyższał wyroby egipskie. Ze względu na znikomość źródeł pisanych, wiele aspektów związanych z tą kulturą do dziś pozostaje zagadką, stanowiąc wyzwanie dla badaczy, archeologów w szczególności.

Sesja meroitystyczna zainicjowała spotkania naukowe, które Centrum Badań nad Nubią Średniowieczną zamierza kontynuować w przyszłości. Centrum to nowa jednostka badawcza w strukturze Instytutu Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych (IKŚiO) PAN, powołana dzięki działaniom restrukturyzacyjnym w 2016 r. Celem Centrum jest przede wszystkim stworzenie nowoczesnego zaplecza naukowego dla realizacji interdyscyplinarnych badań archeologicznych, etnoarcheologicznych czy historycznych nad społecznościami doliny środkowego Nilu. Jednym z zadań realizowanych przez Centrum jest tworzenie internetowej platformy wymiany informacji naukowych oraz bazy danych, gromadzącej cały materiał źródłowy dotyczący badań prowadzonych na terenie Nubii przy udziale naukowców z IKSiO PAN.

Prof. Krzysztof Grzymski z Royal Ontario Museum w Toronto (fot. M. Drzewiecki)

Prof. Bogdan Żurawski prowadzący dyskusję po wystąpieniu dr Elsy Yvanez (fot. M. Drzewiecki)

Dyskusje w kuluarach, na pierwszym planie prof. Stefan Jakobielski oraz Mustafa el-Sherif,
inspektor Sudańskiej Służby Starożytności (fot. M. Drzewiecki)

Meroe, widok na nekropolę władców meroickich (fot. A. Cedro)

Piramidy w Meroe, gdzie pochowanych zostało ponad czterdzieści królowych i królów meroickich (fot. A. Cedro)

Meroitystyczna Sesja Naukowa poświęcona badaniom okresu kiedy Meroe było stolicą nubijskiego królestwa Kusz (od ok. 300 r. p.n.e. do 350 r. n.e.).
Organizatorzy: Centrum Badań nad Nubią Średniowieczną Instytutu Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych (IKŚiO) PAN.