PAN informacje

Czy wiecie, że polscy uczeni odkryli najstarszy gatunek żółwia, jaki zna nauka? Model zwierzęcia zaprezentowano 5 lutego w Muzeum Ewolucji, a już 7 lutego (piątek) warto przyjść na spotkanie z dr. Tomaszem Szczygielskim z Instytutu Paleobiologii PAN, który opowie o swoich badaniach. Wstęp wolny!

Dr Tomasz Szczygielski i prof. Tomasz Sulej prezentują model żółwia

215 mln lat temu, w okresie triasu, jeszcze zanim Ziemię na dobre opanowały dinozaury, chodziły już po świecie inne gady – żółwie. Okazuje się, że mieszkały one na terenie dzisiejszej Polski. Wiemy to dzięki badaniom naukowców z Instytutu Paleobiologii PAN.

Nieznany dotąd nauce gatunek triasowego żółwia opisali prof. Tomasz Sulej i dr Tomasz Szczygielski. Pierwsze skamieniałości odkopano w 2008 r. w Porębie koło Zawiercia. Triasowego gada nazwano Proterochersis porebensis, czyli „pierwotny żółw z Poręby”. Gatunek jest kluczowy dla zrozumienia ewolucji tej grupy zwierząt.

Właśnie spod Zawiercia pochodzi największa na świecie kolekcja triasowych żółwi. Wśród ok. 400 okazów są zarówno malutkie, kilkucentymetrowe osobniki, jak i stare zwierzęta o pancerzach długości nawet 70 cm. To pozwoliło uczonym zrozumieć zmiany zachodzące w trakcie wzrostu i dojrzewania.

Wnioski badaczy

„Jedną z najciekawszych obserwacji jest stwierdzenie u Proterochersis znacznie większej niż u gatunków współczesnych liczby kości budujących pancerz, przede wszystkim mozaiki licznych, nieregularnych elementów w przedniej i tylnej części karapaksu" (grzbietowej części pancerza – red.] – tłumaczy dr Tomasz Szczygielski. Jego zdaniem redukcja elementów pancerza jest wiodącym trendem w ewolucji żółwi.

Badania nad żółwiami z Poręby trwają. W opracowaniu jest m.in. układ kostny i mięśniowy kończyn. Największą zagadką pozostaje wciąż czaszka Proterochersis, której do tej pory nie udało się znaleźć. Coroczne wykopaliska dają jednak nadzieję, że i ta tajemnica anatomii najwcześniejszych żółwi zostanie w końcu rozwiązana.

Najstarsze żółwie z Polski

Dr Tomasz Szczygielski opowie o swoich badaniach już 7 lutego (piątek) podczas wykładu w Muzeum Ewolucji w Warszawie. Wstęp wolny!

Wykład „Nowy obraz ewolucji żółwi na podstawie polskich znalezisk”

• 7 lutego 2020 r. (piątek), godz. 14.00
• Muzeum Ewolucji Instytutu Paleobiologii PAN
• Warszawa, pl. Defilad 1, Pałac Kultury i Nauki, wejście od strony ul. Świętokrzyskiej

Prof. Tomasz Sulej odkrył stanowisko w Porębie

Dr Tomasz Szczygielski prezentuje rekonstrukcję żółwia przygotowaną przez artystkę Martę Szubert

Źródło informacji: Instytut Paleobiologii PAN

Zdjęcia: Polska Akademia Nauk