PAN informacje

Jeden test, a sprawdzamy nim 10 osób. To możliwe dzięki procedurom opracowanym przez Instytut Biologii Doświadczalnej PAN. Metoda pozwala oszczędzać czas i pieniądze. Daje szansę przebadania wszystkich Polaków na obecność SARS-CoV-2. Jak ją wdrożyć? Opowiada kierownik projektu prof. Agnieszka Dobrzyń.

Naukowcy, którzy opracowali procedury: Aleksandra Pękowska, Agnieszka Dobrzyń i Szymon Toruńczyk

Chodzi o projekt SONAR Anty-CoronaVirus. Prowadził go w ostatnich tygodniach Instytut Biologii Doświadczalnej im. Marcelego Nenckigo PAN we współpracy z Wydziałem Matematyki, Informatyki i Mechaniki Uniwersytetu Warszawskiego oraz laboratoriami sanepidu i Uniwersytetu Medycznego w Łodzi.

Naukowcy stworzyli procedury zbiorowego testowania na koronawirusa, z wykorzystaniem dostępnych na rynku testów genetycznych PCR. To świetne narzędzie do badań przesiewowych. Pozwalają one ustalić, na ile wirus jest rozpowszechniony w danej grupie (np. w firmach, fabrykach, szpitalach czy na uczelniach). O szczegóły zapytaliśmy prof. Agnieszkę Dobrzyń, dyrektor Instytutu Nenckiego PAN.

Polska Akademia Nauk: Czy da się wykryć zakażone osoby, badając 10 próbek jednym testem?

Prof. Agnieszka Dobrzyń: Tak, wskazują na to wyniki badań pilotażowych. Przetestowaliśmy 701 zakażonych osób. Przy pomocy testów grupowych wirus został wykryty u 85% z nich. W przypadku osób, u których to się nie udało, ilość wirusa w organizmach była śladowa. Tradycyjne testy (pojedyncze) również wskazywały te osoby jako „strefę szarą”, czyli niepewny wynik.

Czy są już konkretne plany, jak przeprowadzić powszechne testowanie na obecność koronawirusa?

Na dziś wiemy dokładnie, że testowanie grupowe byłoby skutecznym sposobem przeciwdziałania pandemii koronawirusa. Zainteresowanie tą metodą jest ogromne. Zgłaszają się do nas przedsiębiorcy, którzy chcieliby przeprowadzić grupowe testowanie, żeby uniknąć ewentualnego paraliżu miejsca pracy wynikającego z zachorowań.

Czy wiemy, jak przeprowadzić testy w Polsce?

Tak, przygotowaliśmy szczegółowe procedury, jak to zrobić. Ale decyzje o tym, czy faktycznie się na to decydujemy, muszą zapaść na poziomie Ministra Zdrowia i Głównego Inspektora Sanitarnego. Takie wdrożenie wiąże się z przygotowaniem infrastruktury na poziomie lokalnym, co musiałoby być finansowane ze źródeł rządowych. Przekazaliśmy raport opisujący szczegółowo procedurę powszechnego testowania do Ministerstwa Zdrowia oraz Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Obecnie prowadzimy rozmowy z resortami.

Jak by to mogło wyglądać w praktyce?

Przebadanie 38 milionów Polaków wymagałoby przemyślanej logistyki i zaangażowania wielu  laboratoriów. Ich pracownicy otrzymaliby od nas szczegółowe instrukcje, jak wykonywać testy grupowe. Próbki mogłyby być pobierane m.in. w miejscach pracy. Aby proces mógł być przeprowadzony sprawnie, konieczna byłaby także digitalizacja wyników testów, czyli przechowywanie ogromnej liczby wrażliwych danych. To kolejny powód, dla którego musimy dostać oficjalną zgodę na działanie z Ministerstwa Zdrowia.

***

Jeżeli chcesz, żeby w Polsce przeprowadzono powszechne testowanie na obecność koronawirusa –  wesprzyj naukowców. Napisz list poparcia do Instytutu Nenckiego PAN (na adres COVID19@nencki.edu.pl) i do Ministerstwa Zdrowia.

Warto dodać, że w ramach projektu SONAR Anty-CoronaVirus naukowcy przebadali 6 dostępnych w Polsce testów PCR. Jako najskuteczniejsze wskazali: poznański MediPAN (opracowany przez Instytut Chemii Bioorganicznej PAN) oraz koreański DiaPlexQ. Mają one bardzo wysoką czułość.

Autorzy metody

• Kierownik Projektu – prof. dr hab. Agnieszka Dobrzyń, dyrektor Instytutu Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego PAN
• Koordynator ds. oszacowania czułości testów i opracowania protokołu do implementacji testowania grupowego w praktyce – dr Aleksandra Pękowska, Instytut Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego, PAN
• Koordynator ds. optymalizacji algorytmu do procedury testowania – dr hab. Szymon Toruńczyk, Wydział Matematyki, Informatyki i Mechaniki Uniwersytetu Warszawskiego
• Zespół: Kinga Szydłowska, Maria Kendziorek, Karolina Hajdukiewicz, Aleksandra Piotrowska (Instytut Nenckiego PAN), Bartosz Klin, Grzegorz Fabianski (UW), Anna Siewierska-Puchlerska, Ewa Gajda (Sanepid), Maciej Borowiec, Magdalena Traczyk-Borszynska (Uniwersytet Medyczny w Łodzi)

Źródło informacji i zdjęcia: Instytut Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego PAN