PAN informacje

Nagrody specjalne naukowcom i inżynierom, dzięki którym odkryto fale grawitacyjne przyznała komisja konkursowa Breakthrough Prize in Fundamental Physics. Wśród laureatów są pracownicy polskich placówek naukowych, m.in. Instytutu Matematycznego PAN i Centrum Astronomicznego im. Mikołaja Kopernika PAN.

Nagrodzeni Polacy to:

• prof. dr hab. Andrzej Królak – lider grupy POLGRAW Instytut Matematyczny PAN
• dr hab. Michał Bejger Centrum Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika PAN
• prof. dr hab. Krzysztof Belczyński Obserwatorium Astronomiczne, Uniwersytet Warszawski
• dr Arkadiusz Błaut Instytut Fizyki Teoretycznej, Uniwersytet Wrocławski
• dr Kazimierz Borkowski Centrum Astronomii, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
• prof. dr hab. Tomasz Bulik Obserwatorium Astronomiczne, Uniwersytet Warszawski
• dr Paweł Ciecieląg Centrum Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika PAN
• dr Orest Dorosh Narodowe Centrum Badań Jądrowych
• prof. dr hab. Piotr Jaranowski Wydział Fizyki, Uniwersytet w Białymstoku
• dr Izabela Kowalska-Leszczyńska Obserwatorium Astronomiczne, Uniwersytet Warszawski
• mgr inż. Adam Kutynia Wydział Elektroniki, Politechnika Wrocławska
• dr Maciej Piętka dawniej Wydział Fizyki, Uniwersytet w Białymstoku, obecnie Gjøvik Videregående Skole
• dr hab. Dorota Rosińska Instytut Astronomii, Uniwersytet Zielonogórski
• mgr Magdalena Sieniawska Centrum Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika PAN
• dr Adam Zadrożny Narodowe Centrum Badań Jądrowych

Na Special Breakthrough Prize składają się trzy miliony dolarów. Milion zostanie rozdzielony pomiędzy założycieli LIGO – Ronalda W.P. Drevera i Kipa S. Thorne`a z Caltech oraz Rainera Weissa z MIT . Dwa miliony przypadną zaś 1012 współautorom eksperymentu. 1005 z nich to autorzy pracy opisującej odkrycie fal grawitacyjnych, pochodzący z licznych ośrodków naukowych związanych z LIGO oraz Virgo Collaboration – w tym wymienione polskie placówki – a pozostałe siedem osób to naukowcy, którzy w poważny sposób przyczynili się do sukcesu LIGO. Virgo Collaboration stanowi jeden z zespołów powiązanych z LIGO, współpracujący m.in. z polską grupą POLGRAW.

Fale grawitacyjne zostały zarejestrowane 14 września 2015 roku, ostatecznie potwierdzając ogólną teorię względności Alberta Einsteina opracowaną w 1915 roku. Zanotowały je dwa detektory LIGO – Laserowego Obserwatorium Interferometrycznego Fal Grawitacyjnych. Wyniki badań dowodzących, że przez Ziemię przeszły tzw. zmarszczki czasoprzestrzeni, zostały ogłoszone 11 lutego 2016 roku.

Anna Kilian