PAN informacje

Prototyp tomografu optycznego, dziś używanego na całym świecie, wynalazł Polak, prof. Maciej Wojtkowski. Dziś kieruje Międzynarodowym Centrum Badania Oka, interdyscyplinarnym, unikalnym na skalę światową ośrodkiem badawczym przy Instytucie Chemii Fizycznej PAN. 

Obecnie problemy ze wzrokiem ma coraz większa liczba ludzi. Dotyczą one nie tylko osób starszych, ale osób w każdym wieku, co wynika z ciągłego kontaktu z ekranami komputerów i smartfonów. Wśród najpoważniejszych dysfunkcji oczu znajdują się zaćma, zwyrodnienie plamki związane z wiekiem (AMD), jaskra i retinopatia cukrzycowa. Rozwój technologii jest jednocześnie przyczyną, ale i odpowiedzią na rosnące problemy ze wzrokiem. Umożliwia ona badanie oczu na niespotykanym wcześniej poziomie. 

International Center for Translational Eye Research 

Ideą interdyscyplinarnego Międzynarodowego Centrum Badania Oka (International Center for Translational Eye Research, ICTER) jest lepsze poznanie ludzkiego oka, co pozwala rozwinąć nowe terapie i metody diagnostyczne. Rozbudowane, przełomowe badania są prowadzone przez międzynarodowy zespół na różnych poziomach szczegółowości, od pojedynczych molekuł do całościowej architektury oka. Projektem kierują prof. Maciej Wojtkowski z Instytutu Chemii Fizycznej PAN i prof. Krzysztof Palczewski z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Irvine. Centrum zajmuje się monitorowaniem stanu oka, opracowując jednocześnie metody szerszej diagnostyki. 

– Oczy są także oknem do wnętrza organizmu, bo stosunkowo łatwo jest się do nich dostać, zobaczyć, co się dzieje na dnie oka lub pod jego siatkówką. Za fotoczułą częścią oka znajduje się układ krwionośny, jeden z najbardziej złożonych fragmentów układu krwionośnego w organizmie ludzkim, więc cokolwiek się dzieje niedobrego z chorób ogólnoustrojowych, zaburzeń nerek, zmian cukrzycowych, to gdzieś będzie się manifestować w układzie krwionośnym i zobaczymy to w oku – mówi prof. Maciej Wojtkowski. 

Tomografia optyczna – polski wynalazek 

Kierownik MCBO, fizyk specjalizujący się w optyce stosowanej oraz fizyce doświadczalnej i medycznej, zarządza także Zakładem Chemii Fizycznej Układów Biologicznych w Instytucie Chemii Fizycznej PAN. Ponadto prof. Maciej Wojtkowski jest twórcą tomografu optycznego wykorzystywanego do nieinwazyjnego, bezkontaktowego badania oka. W 2012 roku został wyróżniony nagrodą Fundacji na rzecz Nauki Polskiej za opracowanie i wprowadzenie do praktyki okulistycznej metody tomografii optycznej z detekcją fourierowską. Obecnie okuliści na całym świecie wykorzystują urządzenia zbudowane na podstawie prototypów tomografu prof. Wojtkowskiego do diagnostyki wzroku. Niedawno metodę tomografii optycznej zaczęto stosować w diagnostyce kardiologicznej do wykrywania choroby niedokrwiennej serca. 

W październiku 2021 roku prof. Maciej Wojtkowski za wynalezienie tomografu optycznego zajął 5. miejsce w konkursie „100 lat medycznych innowacji w Polsce” organizowanym przez „Rzeczpospolitą” we współpracy z firmą Philips Polska. 

Projekt Międzynarodowe Centrum Badań Oka (MAB/2019/12) realizuje Instytut Chemii Fizycznej PAN w ramach programu Międzynarodowe Agendy Badawcze Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, współfinansowanego przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Partnerem strategicznym jest UCL Institute of Ophthalmology w Londynie. 

Oprac. na podstawie informacji Międzynarodowego Centrum Badania Oka