PAN informacje

Prof. dr hab. Anetta Undas o patriotyzmie uczonych, prof. dr hab. inż. Czesława Rosik-Dulewska o dbałości o środowisko, sr Paulina Szafrańska i zmienności łasic, dr Piotr Szrek o związkach ludzi z rybami, dr Anna Ajduk, dr hab. Nicole Dołowy-Rybińska, dr hab. Monika Kędra, dr hab. inż. Monika Kwoka o planach AMU na osiem rąk. Zapraszamy do lektury numeru magazynu PAN „Academia”, którego motywem przewodnim są „Skrajności”.

Ciśnienie zmienne

Temperatura około zera, ciśnienie zmienne – brzmi komunikat radiowy. Głos spiskera brzmi kojąco, w przeciwieństwie do poprzedzających prognozę minut, kiedy odczytuje wiadomości. Do zimna muszą dostosowywać się zwierzęta. Dr Paulina Szafrańska pisze, że dla łasic zima w naszej szerokości geograficznej jest okresem trudnym do przeżycia. „Zwierzęta te żyją na krawędzi, o czym świadczy duża śmiertelność”. Okazuje się, że aby przetrwać, łasice obniżają przed zimą tempo metabolizmu, dzięki czemu jedzą mniej i zmniejszają swoją wagę. To samo dzieje się z mózgiem: kurczy się o 15%, by zużywać mniej energii.

Takie wyniki badań zwykle wywołują myśl: przecież podobnie jest z nami, dużymi ssakami? Żyjemy w tym samym ekosystemie i również dostosowujemy się do warunków otoczenia: zimą cieplej się ubieramy, jemy bardziej energetyzujące posiłki, rzadziej bywamy na powietrzu, częściej w ogrzewanych domach. Prawda, jednak mamy też umiejętności kształtowania otoczenia. Nie tylko po to, aby w nim przetrwać, ale by tworzyło ono kontekst, w którym wszystkim żyje się lepiej.

Na tego typu dążenie wskazuje jeden z wątków rozmowy z badaczkami kierującymi Akademią Młodych Uczonych. Podkreśliły one m.in., że Polska Akademia Nauk postanowiła w ubiegłym roku zwiększyć udział kobiet w swoim gremium i że coraz częściej tę samą tendecję widać choćby w przypadku projektów grantowych. Nie tylko dlatego, że takie są wymogi projektów europejskich. Powodem jest wzrastający poziom świadomości, że obecność kobiet w nauce jest ważna dla całego społeczeństwa. Bo ich pomysły badawcze, to, co i jak robią, sprawiają, że nauka się rozwija, a poza tym „eliminując kobiecą połowę świata, obcinamy sobie możliwości rozwoju w ogóle”. Na to żaden kraj, niezależnie od klimatu, z całą pewnością nie może sobie pozwolić.

Redakcja „Academii”

W numerze:

Puszcza Białowieska: Gryzący problem z ochroną

prof. dr hab. Anetta Undas Znaleźć, czyli szukać dalej

prof. dr hab. inż. Czesława Rosik-Dulewska 
Dla czystości środowiska

prof. dr hab. inż. Grażyna Jolanta Stochel 
Tworzyć wiedzę i się nią dzielić

dr hab. Paweł Gancarczyk 
Muzykologia Czego nuty uczą

dr Katarzyna Małek, dr Małgorzata Siudek, dr Janusz Krywult. dr hab. Agnieszka Pollo 
Astrofizyka Kartografowie Wszechświata

prof. nadzw. dr hab. Paweł Kozłowski 
Komentarz Podział i ruch

dr Paulina Szafrańska 
Biologia Zima, więc warto być małym

dr Marcin Rzeszutek, prof. de hab. Katarzyna Schier 
Psychologia Kłopoty przy pomocy

dr Wojciech A. Hellwing  
Astrofizyka Co spada na głowę

mgr Daniel Rak 
Oceanografia Nasze morze słodko-słone

dr Alicja Wierzcholska 
Fizyka Co zobaczył SST-1M

dr Piotr Szrek 
Paleontologia Człowiek, czyli ryba

dr Anna Ajduk, dr hab. Nicole Dołowy-Rybińska, dr hab. Monika Kędra, dr hab. inż. Monika Kwoka  
Czwórka bez sternika

dr hab. Jan Dzierżek 
Paleontologia Cienkie płatki, gruby lód

dr Julia Pawłowska  
Biologia Te, co rosną i latają

dr Anna Michalska 
Żywność Oprószyć malinami

W obiektywie Jakuba Ostałowskiego Tajemnice Tetydy

prof. Jerzy Bralczyk Chata z kraja

Artykuły można znaleźć w działach Teksty, Polecamy oraz Felietony.

Szczegóły dostępne tutaj.