PAN informacje

Wysoki poziom nauk biologicznych w Polsce powinien przekładać się na poprawę standardów życia w naszym kraju i sprzyjać rozwojowi jego gospodarki. Instytut Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego PAN pokazuje, że polscy biolodzy mają tu coraz więcej do zaoferowania. Możliwości i sukcesy Instytutu w zakresie komercjalizacji badań przedstawiono m.in. podczas niedawnej warszawskiej konferencji podsumowującej duży europejski projekt CePT.

 foto: IBD PAN/Grzegorz Krzyżewski

Jakość życia obywateli i pozycja państw na arenie międzynarodowej są dziś wyjątkowo silnie powiązane z innowacyjnością gospodarki, a tę w Polsce może zapewnić tylko rodzima nauka efektywnie współpracująca z przemysłem i biznesem. Impulsem dla szerszej komercjalizacji badań i rozwoju nowych technologii mogą być osiągnięcia z zakresu nowoczesnej biologii, udowadnia Instytut Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego Polskiej Akademii Nauk w Warszawie. Ukierunkowaną na wdrożenia ofertę Instytutu oraz przykłady udanej komercjalizacji zaprezentowano ostatnio m.in. podczas niedawnej konferencji podsumowującej realizację europejskiego projektu kluczowego Centrum Badań Przedklinicznych i Technologii CePT. Zorganizowana w Centrum Dydaktycznym Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, konferencja zgromadziła ponad 300 osób ze świata nauki, biznesu i administracji państwowej.
 
– W zakresie komercjalizacji badań nasz instytut dysponuje bardzo świeżym przykładem. Kilka lat temu, wykorzystując wyrafinowane techniki biofizyczne, zidentyfikowaliśmy nowe właściwości pewnych substancji pochodzenia roślinnego. Zastosowanie tych substancji w dermokosmetykach stało się przedmiotem nie tylko zgłoszenia patentowego, ale zostało wykorzystane w produkcie firmy Dr Irena Eris z serii Pharmaceris, który od kilku miesięcy jest już w aptekach – mówi prof. dr hab. Adam Szewczyk, dyrektor Instytutu Nenckiego.
 
Współpraca zespołu prof. dr hab. Elżbiety Szeląg z firmą Harpo zaowocowała z kolei powstaniem innowacyjnego oprogramowania terapeutycznego „Dr Neuronowski®”, wspomagającego rehabilitację dzieci i dorosłych z zaburzeniami mowy oraz innymi zaburzeniami poznawczymi. Pakiet, już dostępny na rynku (www.neuronowski.pl), jest przeznaczony zarówno dla osób indywidualnych, jak i specjalistów (pedagogów, neuropsychologów, logopedów, neurologopedów i lekarzy) zajmujących się terapią funkcji językowych i innych funkcji poznawczych. Całość składa się z 9 modułów zawierających 46 bazowych gier komputerowych usprawniających poszczególne funkcje poznawcze. Narzędzie przygotowano na podstawie ok. 70 publikacji naukowych w czasopismach filadelfijskich, napisanych przez badaczy z Instytutu Nenckiego.
 
W trakcie konferencji CePT prof. dr hab. Leszek Kaczmarek przedstawił aktualne zagadnienia dotyczące molekularnego podłoża schorzeń neuro-psychicznych, takich jak padaczka, uzależnienie od alkoholu, schizofrenia czy zaburzenia autystyczne. Okazuje się, że atrakcyjnym celem nowych terapii może być np. pozakomórkowa proteoliza (zwłaszcza kontrolująca sygnałowanie dokomórkowe) czy metaloproteaza macierzowa MMP-9 (w nowoczesnych podejściach terapeutycznych do chorób mózgu), a plastyczność synaptyczna staje się coraz bardziej interesującym obszarem poszukiwań leków neuro-psychicznych.
 
Prof. dr hab. Agnieszka Dobrzyń zaprezentowała natomiast zaawansowany projekt o potencjalnie dużych możliwościach w zakresie komercjalizacji związany z technologią biodrukowania narządów 3D. Jego celem jest stworzenie bionicznej trzustki zbudowanej z rusztowania zawierającego naczynia oraz wyspy trzustkowe lub komórki macierzyste przekształcone w komórki wydzielające insulinę i glukagon. Jeśli przedsięwzięcie zakończy się sukcesem, przeszczep bionicznej trzustki będzie mógł się stać pełnowartościową metodą leczenia cukrzycy.
 
Badania z zakresu biologii wymagają obecnie ogromnej interdyscyplinarności, polegającej na łączeniu wiedzy, możliwości i wysiłku ludzi z wielu dziedzin nauki. Dlatego dla Instytutu Nenckiego tak duże znaczenie ma obecność w europejskim projekcie kluczowym CePT, największym przedsięwzięciu biomedycznym i biotechnologicznym w Europie Środkowo-Wschodniej. W ramach projektu w warszawskiej dzielnicy Ochota powstał zespół powiązanych laboratoriów środowiskowych, integrujących działalność badawczą i wdrożeniową kilkunastu polskich instytucji naukowych. Laboratoria, wybudowane za ponad 388 mln zł, są miejscem pracy blisko 1000 naukowców prowadzących wysokiej klasy badania podstawowe i przedkliniczne w zakresie analizy strukturalnej i funkcjonalnej białek, fizyko-chemii i nanotechnologii biomateriałów, biotechnologii molekularnej, wspomagania technologii medycznych, patofizjologii i fizjologii, onkologii, genomiki, neurobiologii oraz chorób związanych ze starzeniem.
 
W ramach projektu CePT w Instytucie Nenckiego powstało Centrum Neurobiologii (CN). Koszt budowy i wyposażenia CN wyniósł 52 miliony zł, co stanowi ok. 15% całości projektu (z tej kwoty ok. 30 mln zł przeznaczono na zakup aparatury, a 15 mln zł na rozbudowę gmachu Instytutu o niezbędne pomieszczenia). W Centrum działa sześć laboratoriów o charakterze środowiskowym: Pracownia Neurobiologii Molekularnej, Pracownia Obrazowania Struktury i Funkcji Tkankowych, Pracownia Modeli Zwierzęcych, Pracownia Obrazowania Mózgu, Pracownia Badań Przedklinicznych o Podwyższonym Standardzie oraz Pracownia Bioinformatyki. Laboratoria dysponują najnowocześniejszą aparaturą badawczo-pomiarową, w tym skanerem rezonansu magnetycznego przeznaczonym wyłącznie do celów naukowych. Budowa Centrum Neurobiologii pozwoliła Instytutowi Nenckiego objąć wiodącą rolę w prestiżowych projektach europejskich, takich jak EuroBioImaging z Mapy Drogowej Europejskiego Forum Strategicznego ds. Infrastruktur Badawczych ESFRI (European Strategy Forum for Research Infrastructures – ESFRI).
 
– W naukach biologicznych nasz kraj jest notowany w okolicach drugiej dziesiątki państw świata. W kontekście liczby ludności i dotychczasowych nakładów budżetowych na polską naukę jest to pozycja nieproporcjonalnie wysoka, świadcząca o dużych, a co ważniejsze: wciąż rosnących możliwościach krajowych instytucji biologicznych. Nie chodzi więc już o to, że nie ma czego komercjalizować, lecz o to, żeby coraz liczniejsze osiągnięcia polskich biologów komercjalizować na jak najszerszą skalę – podsumowuje prof. Szewczyk.
 
 

Źródło: Instytut Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego PAN