PAN informacje

Dr Michał Przeperski z Instytutu Historii Nauki PAN i dr Sebastian Trojanowski z Centrum Astronomicznego im. Mikołaja Kopernika PAN otrzymali Nagrody Naukowe „Polityki”. Kapituła przyznała wyróżnienia także czterem finalistom, którzy pracują w instytutach PAN.

Od lewej: dr Sebastian Trojanowski, dr Michał Przeperski. Fot. „Polityka”.

Fundacja Tygodnika „Polityka” od 2001 r. prowadzi program stypendialny skierowany do młodych naukowców „Zostańcie z nami!” – od 2011 r. pod nazwą Nagrody Naukowe „Polityki”. Grono badaczy wyróżnionych przez kapituły nagród liczy 347 osób.

17 października „Polityka” 21 raz przyznała nagrody w pięciu kategoriach: nauki humanistyczne, społeczne, ścisłe, techniczne i nauki o życiu. Laureaci otrzymali stypendia w wysokości 15 tys. zł. Pozostała dziesiątka finalistów otrzymała nagrody po 5 tys. zł.

Analityk historii najnowszej

W kategorii nauki humanistyczne nagrodę odebrał dr Michał Przeperski zatrudniony w Pracowni Historii Idei Humanistycznych i Społecznych w Instytucie Historii Nauki PAN im. Ludwika i Aleksandra Birkenmajerów. Dr Przeperski jest badaczem historii najnowszej. Jego doktorat, który ukazał się w formie książki w wydawnictwie Instytutu Pamięci Narodowej „Mieczysław F. Rakowski. Biografia polityczna”, jest przykładem wnikliwego dzieła naukowego, odważnie konfrontującego się z białą i czarną legendą znanego dziennikarza, redaktora i polityka. Dr Przeperski pracuje nad habilitacją, w której zajmuje się badaniem transformacji ustrojowej Europy Środkowej, porównując doświadczenia Polski i Węgier, poczynając od lat 80. XX w. Zastanawia się, na ile państwa te były dla siebie punktami odniesienia i czy strukturalne podobieństwa pomiędzy oboma społeczeństwami pozwalają na wyjaśnienie fenomenu współczesnej popularności idei populistycznych. We współpracy z Centrum Badań nad Historią Najnowszą w Poczdamie przygotowuje szerszy, międzynarodowy program badań porównawczych.

Badacz ciemnej materii

W kategorii nauki ścisłe kapituła przyznała nagrodę dr. Sebastianowi Trojanowskiemu z Grupy Astrofizyki Cząstek (AstroCeNT) w Centrum Astronomicznym im. Mikołaja Kopernika PAN oraz z Zakładu Fizyki Teoretycznej Narodowego Centrum Badań Jądrowych. Dr Sebastian Trojanowski jest dyplomowanym chemikiem, fizykiem i matematykiem. Sprawnie porusza się zarówno w sferze nauki teoretycznej, jak i doświadczalnej. Wykorzystuje to m.in. w poszukiwaniach odpowiedzi na jedno z najtrudniejszych pytań współczesnej fizyki i kosmologii. Dotyczy ono natury tak zwanej ciemnej materii, znaczącego składnika bilansu Wszechświata, który wymyka się wyjaśnieniom prowadzonym w tradycyjny sposób. Dr Trojanowski bada nowe modele teoretyczne przewidujące własności ciemnej materii, a jednocześnie proponuje doświadczenia, które mogłyby potwierdzić (lub obalić) ich trafność. Jest jednym z pomysłodawców eksperymentu FASER, który powstaje przy Wielkim Zderzaczu Hadronów pod Genewą, a który podąża nieeksplorowaną dotąd ścieżką poszukiwań. Uzyskane tam rezultaty mogą pomóc w zrozumieniu nie tylko zjawisk kosmologicznych, ale także tego, co spaja jądra atomowe. Badania otworzą też nową erę w pomiarach nieuchwytnych neutrin. Dr Trojanowski bierze udział w pracach nad rozszerzeniem tego programu badawczego o kolejne eksperymenty. Należy do elitarnej grupy Physics Beyond Colliders przy CERN. Jednocześnie pracuje nad innymi teoriami, dającymi nadzieję na przełom w fizyce cząstek elementarnych.

Nagrody otrzymali także:

• w kategorii nauki społeczne – dr hab. Maciej Stolarski z Wydziału Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego,
• w kategorii nauki o życiu – prof. Michał Grąt z Katedry i Kliniki Chirurgii Ogólnej, Transplantacyjnej i Wątroby Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego,
• w kategorii nauki techniczne – dr hab. inż. Beata Bochentyn z Wydziału Fizyki Technicznej i Matematyki Stosowanej Politechniki Gdańskiej.

Poza pięcioma stypendiami „Polityka” przyznała nagrody dziesięciorgu finalistom. Otrzymało je czterech badaczy z instytutów PAN:

• dr Piotr Achinger z Instytutu Matematycznego PAN,
• dr Łukasz Bola z Instytutu Psychologii PAN,
• dr inż. Marcin Krzysztof Dyderski z Instytutu Dendrologii PAN,
• dr Mateusz Grochowski z Instytutu Nauk Prawnych PAN oraz Max Planck Institute for Comparative and International Private Law w Hamburgu.